Sarımsakın faydaları
Yasin Uçar
Latince adı Allium sativum olan sarımsak, soğanlı bir bitki türüdür. Soğan ve pırasayla akrabadır. Boyu 25 ila 100 santimetre olan sarımsağın yapraklarında, sapında ve toprak altındaki soğanlarında kokulu bir yağ bulunur.
Sarımsak, antik dönemlerde Mısırlılar, Babilliler, Yunanlar, Romalılar ve Çinliler tarafından tıp amaçlı kullanılmıştır. Sarımsağın sağlığa etkilerinin kaynağı, kesildiğinde ya da ezildiğinde ortaya çıkan ve sarımsağa kokusunu veren kükürtlü bileşiklerden biridir. Allisin adı verilen bu bileşik vücudun çeşitli organları üzerinde çeşitli etkiler yapar.
Allisinin faydalarına geçmeden önce sarımsağın besin değerlerini de bir inceleyelim. 28 gram sarımsak günlük manganez ihtiyacınızın yüzde 23'Ünü, B6 vitamini ihtiyacınızın yüzde 17'sini, C vitamini ihtiyacınızın yüzde 15'ini, selenyum ihtiyacınızın yüzde 6'sını karşılar. Bu miktar sarımsakta 0,6 gram lif ayrıca kayda değer miktarlarda kalsiyum, bakır, potasyum, fosfor, demir ve B1 vitamini bulunur. Öte yandan sarımsağın kalorisi çok düşüktür. Bu kadar sarımsakta 42 kalori, 1,8 gram protein ve 9 gram karbonhidrat bulunur.
Sarımsağın faydalarının en başında bağışıklık sistemini güçlendirmesi gelir. Özellikle soğuk algınlıklarına ve gribe iyi geldiği, çok sayıda araştırmayla kanıtlanmıştır. Bu nedenle çok sık hasta olan kişilerin günlük beslenme düzenlerine sarımsağı dâhil etmeleri önerilir.
Sarımsağın yararlarından bir diğeri, içindeki aktif bileşikler sayesinde kan basıncını dengelemesidir. Bu nedenle yüksek tansiyonu olan kişilerin sarımsak tüketmesi tavsiye edilir. 24 hafta süren bir araştırmada günde 600 ila 1500 miligram sarımsak tüketiminin bilinen bir tansiyon ilacına eşdeğer etki yaptığı görülmüştür.
Sarımsak tüketiminin bir başka faydası da kolesterol seviyelerini iyileştirerek, kalp hastalıkları riskini düşürmesidir. Toplam ve kötü kolesterolü düşüren sarımsağın iyi kolesterol ve trigliserit üzerinde bir etkisi görülmemiştir.
Sarımsakta ayrıca Alzheimer'ı ve bunamayı önleyen antioksidanlar bulunur. Bütün bunlar bir araya geldiğinde, sarımsağın insanın ömrünü uzattığı, yaşlanmayı yavaşlattığı söylenebilir.
Sporcuların da düzenli olarak sarımsak tüketmesi önerilir çükü sarımsak çok eski dönemlerden bu yana bilinen bir performans artırıcıdır. Antik Yunan'da Olimpik sporcuların kullandığı sarımsağın bu yönde fayda sağlayabileceğine dair kemirgenler üzerinde yapılmış deneyler bulunur. Ancak insanların üzerindeki araştırmalarda henüz bu yönde bir bulgu elde edilememiştir.
Sarımsak ayrıca yapısındaki doğal kükürt sayesinde vücuttan ağır metallerin atılımını kolaylaştırabilir.
Son olarak insanlarda henüz bu yönde bir bulgu edilememiş olsa da, kemirgenlerde sarımsak tüketiminin östrojen azalışına bağlı kemik kaybını önlediği gözlemlenmiştir. Menopoz dönemindeki kadınlarda yapılan bir başka araştırma da sarımsak tüketiminin östrojen seviyelerini yükselttiğine işaret etmiştir. Bu durumda sarımsağın kadınlarda kemik yoğunluğunu destekleyici etkileri olabileceği söylenebilir.
