Hiperemezis gravidarum (Gebelikte Bulantı-Kusma)
Opr. Dr. M. Okay Demirtaş
Gebelikte bulantı ve kusma çok sık görülür; özellikle ilk üç ay anne adaylarının %80'inde bulantı olur. Kusma ve öğürme ise bundan biraz daha azdır. Bulantı ve kusma gebelikte sık görülen bir durumdur.
Hiperemezis gravidarum ise gebelik bulantı kusmasının ileri bir evresi olarak düşünülebilir. Bu durumda tabloya beslenme yetersizliği, kilo kaybı, troid ve karaciğer fonksiyon bozukluğu, idrarda keton çıkması da eşlik eder ve daha gürültülü ve anne aday için çok yıpratıcıdır. Şükür bu anne adaylarının ancak %3 kadarında olur. Dikkat edilmesi gereken bir nokta var burada son derece önemli bulantı kusma 9. gebelik haftasından sonra ortaya çıkmış ise altta guatr gibi örneğin altta başka bir pztoloji olabileceği akılda tutulmalı.
Gebelikte Bulantı Kusmanın Sebebi Nedir?
Çeşitli teoriler araştırılmıştır ancak etyolojisi(nedeni) bilinmemektedir. İnsan koryonik gonadotropin hormon (hCG) seviyelerinin pik yaptığı zaman ile bulantı kusmanın arttığı zaman örtüşmektedir. Bulantıya neden olan hormonlardan biri olarak düşünülmektedir. Aile öyküsü olanlar, daha önce araç tutması olanlar, ikiz gebelik, migreni olan anne adaylarında daha sık görülür.
Bazen anne adayı için o kadar kötü bir hal alır ki buna dayanamayıp terminasyon yani gebeliğini sonlandırmak isteyen anne adayları bile olabilir. Bazen şiddetli kusmalar yemek borusunda, dalakta, yutakta yırtılmalara ve kanamaya neden olabilir. Aşırı su ve özellikle B1 vitamini kaybına bağlı anne adayına çok ciddi hasar verebilir.
Bebek açısından nelere yol açabir?
Bebekte gelişme geriliğine yol açabilir. Ancak düşük yapma riski inatçı bulantı kusma olan gebelerde daha azdır.
Anne adaylarına neler önerebiliriz?
*Sık ve küçük öğünler alınması
*Baharatlı ve yağlı yiyeceklerden uzak durması
*Sabahları yataktan kalkmadan önce tuzlu çubuk kraker, beyaz leblebi, günkurusu gibi atıştırmalıklar
*Ağır kokular, nem, gürültü, ışık gibi semptomları uyaranlardan kaçınılması
*Anne adayının dinlenmesi.
*B vitamini özellikle B6 içeren zencefil çayının tüketilmesi, ki bulantılar başlamadan tüketilmeye başlanması önleme için daha etkin olur.
Ayrıca tedavisinde Vitamin B6 tek başına veya doksilamin ile kombine edilerek ilk basamak tedavi olarak güvenle kullanılabilir.
Hastaneye yatış ne zaman gereklidir?
Burada en önemli kriter dehidratasyon yani anne adayının susuz kalması. Son derece önemli ve bebek içinde bir tehtit. İntravenöz hidrasyon yani serum tedavisi ağızdan sıvı alımını tolere edemeyen veya klinik olarak dehidratasyon bulguları olan hastalarda düşünülmelidir. Ketozis ve vitamin eksikliği düzeltilmelidir. Uzamış kusma mevcutsa dekstoz ve vitaminler tedaviye eklenmelidir.