Selçuklu Devlet Adamı Ve Alimi: Kadı İzzeddin Muhammed-2

Kadı İzzeddin Muhammed’in vezirlik makamına oturduğu ve memleket idaresinin dizginlerini eline aldığı sıralarda, Bayçu’nun elçileri sık sık Selçuklu Devleti’ne akın eder ve hazineye büyük külfetler yükleyen armağanlarla geri dönerlerdi. Kadı İzzeddin Celaleddin Karatay gibi devlet adamları ile de görüşerek, Moğolların yaptığı bu davranışlara karşı çıkar ve aldığı tedbirler sonucu Moğolların akınlarını durdurmada başarılı olur.

1255-1256 yıllarında Bayçu Noyan, çekirge sürüsü gibi ordusuyla Anadolu’ya saldırır, her tarafı yakıp yıkarak Konya’ya doğru yürür. Harp meclisinde, bir kısım devlet adamları sulh taraftarıdır.  Baycu Noyan’ın isteklerini yerine getirilerek savaşın durdurulmasını ister. Kadı İzzeddin Muhammed ve birkaç devlet adamı da Baycu’ya güvenilemeyeceğini, bu dinsize kaşı cihat yapılması gerektiğini savunurlar. Sonuç olarak vezirin hazırladığı ordu yola çıkar, Aksaray civarında Alaeddin Hanı ( Alai Han) taraflarında iki ordu karşı karşıya gelir. Türk safında bozguncular, Moğol tarafında gönülleri satın alınmış hainler mevcuttur. Kadı İzzeddin Muhammed ihanete uğrar ve savaşı kaybeder. Kendisi ayaklarından muzdarip olmasına rağmen savaşta mücadele ederek şehitlik mertebesine ulaşır. Kendisiyle beraber pek çok kumandan ve değerli devlet adamı da şehit düşer.

Sultan mağlubiyet haberlerini kaçanlardan ertesi günü aldı. Hanımlarını, akrabalarını, kendine yakın devlet adamlarını, altınlarını ve mücevherlerini alarak Konya'dan hareket etti ve Alaiye'ye sığındı. Kadı İzzeddin'in naaşı Konya'ya getirilerek daha önce yapmış olduğu Kadı İzzeddin Cami ve Medresesi haziresi defnolundu. (1256)

KİŞİLİĞİ

Kadı İzzeddin, vatanını ve milletini seven bir devlet adamı idi. Moğol baskısının en fazla hissedildiği bir dönemde vezirlik yapmıştı. Halkın refahını artırmak ve üzerine yükletilen vergi yüklünü azaltmak için Moğolların büyük hakanına elçiler göndererek elde ettiği fermanla usulsüz alınan vergi ve hediyeleri kaldırtmıştır. Moğol egemenliğini kabul etmemiş, hazırladığı güçlü bir orduyla Aksaray'da onları durdurmak istemiş, bu uğurda hayatını feda etmiştir. Hz. Mevlana Kadı İzzeddin için gönderdiği bir mektupta onu, "Kadıların kadısı, hayır ve adaletin naşiri, istihakın sadırı, kudret ve ululukta kendinden önce ve sonrakilerden üstün, haleflerinin üstadı, müftüyü'l- farikeyn imamü'l mezhebin, izzet ve fazilette üstün, hak ve din üzere hareket eden, İslam'ın ve Müslümanların en yücesi, sadrü'l- kebir, mesleğinde en ince ayrıntılarına kadar bilgi sahibi, takvada ve ilimde cevher, Müslümanların ve İslam'ın şerefi, Meliklere ve Sultanlara nasihat eden" olarak anlatmaktadır.  Bizler de bu büyük Türk ve İslam mücahidini saygı ve rahmetle anıyoruz.

Kadı İzzeddin'in Bıraktığı Eserler ve Hayır Kurumları

 Kadı İzzeddin Konya'da cami, Maristan-ı Atik ve münhezim olan bir de medrese yaptırmıştır. 1530 tarihli tahrir defterinde Kadı İzzeddin'e ait vakıf şöyle geçmektedir:

"Vakf-ı camii ve medrese-i Kadı İzzeddin der nefsi Konya. Medrese münhezim olup, hissesi camie ilhak olunmuştur."

 Kadı İzzeddin Camii: Çifte merdiven Mahallesinde Kız Muallim mektebinin(Şu anda Selçuk Üniversitesi Rektörlük binası) arkasındadır. Kadı İzzeddin'in yaptırdığı medrese Fatih dönemine kadar ulaşamadan yıkılmış, sonrada mezarının üstüne yapılan türbe de zamanla yıkılmıştır. 1905 yılında sandukası çalınmıştır. Bu gün türbe yerine sadece mezar taşı mevcuttur. Cami de zaman zaman geçirdiği tamiratlarla orijinal özellikleri kaybolmuş, 1925 yılında yeniden yapılmıştır. Kadı İzzeddin kendisi medrese ve camisine vakıflar tesis ettiği gibi II. İzzeddin Kaykavus da Said Eli nahiyesine bağlı Kestel ile Koçmar köylerini vakfetmiştir.