Sabuncuoğlu Şerefeddin Tıp
Mustafa Özyurt
Gezip gördüğümüz Amasyanın yetiştirdiği ilim bilim adamları, Tıb tarihinde gelecek nesillere nekadar ışık tutmuşlar, eserlerinde gayet bariz bir şekilde anlaşılmaktadır. Bu memleketde Sabuncuoğlu gibi nicelerini analar doğurmuştur ki bunlara sahıp çıkabilenlere ne mutlu! Eserlerden eserler yetiştirelim efendiler…
Eserleri 1- Akrabadin Tercümesi (Akrabazin Tercümesi) Bu eser II. Beyazıt döneminde yazılmıştır. İsmail-ül-Cürcani tarafından yazılmış olan “Zahire-i Harzemşahi” isimli eserde yer alan Akrabadin (farmakolojik) kısmının çevirisi olarak yayınlanmıştır. Eserde eczacılıkla ilgili bölümler yer almakta ve ilaçların hazırlanmış şekilleri ile başlamaktadır. Kitabın diğer bölümlerinde ise müfred, mürekkeb, ayırımıyla ve macun, eyariç, cevariş, ıtrıfil, kurs, süfuf, lauk, şurup, perverde, gargara, yağ ve merhemler gibi birçok ilacı sistemli bir şekilde hazırlanışları detaylı olarak anlatılmıştır.
2- Cerrahiyye-i İlhaniye Bu eser, Ebûl-KâsımZehrâvî’ninKitabu’l-Tasrif eserinin çevirisi olarak nitelendirilmiş, bu eser Osmanlı İmparatorluğunda tıp bilimine dair oldukça fazla bilgiler sunmaktadır. Bu eser içerisinde yer alan 138 resim, 168 alet ve Sabuncuoğlu Şerefeddin tarafından yapılan ameliyatlar minyatür resimler ile çizilmiştir.
3- Mücerrebname: Bu eserinde zehirler ile ilgili yaptığı çalışmalarda zehirlere karşı geliştirmiş olduğu panzehirlerin hazırlanışı ve bu panzehirleri ilk olarak hayvanlarda, özellikle de horozlarda kullandığını açıklamıştır. Kendisinin bulmuş olduğu ilaçlar ve tedavi yöntemlerini anlatan bu eser oldukça önemlidir. Sabuncuoğlu Şerefeddin tıp alanında yaptığı tüm çalışmaları Türkçe olarak kaleme almıştır. Türkçe olarak kaleme almasının en büyük nedeni ise kendisinden sonra gelecek olan öğrencilerinin ve Osmanlı hekimlerinin türkçe dilini daha kolay bir şekilde anlayabilecekleri ve yabancı dillerdeki çevirilerle uğraşmalarının önüne geçmeye çalışarak müthiş bir türkçe tıp kaynağı oluşturmayı başarmıştır.
Hastalarını tedavi ettiği süreç içerisinde hem ilaçların etkisini hem de yaptığı cerrahi müdahellerin etkisini ve sonuçlarını özenle kaleme alan Sabuncuoğlu Şerefeddin, tıp tarihimizde oldukça değerli bir yere sahiptir. Kıymetli okuyucular siz, biz belki tabib olacak değiliz, amma tarihimizi tanımak, ilim ve bilim adamlarımız tarihde neler yapmış nelere imza atmışlar, bunların hepsini evladlarımıza ve torunlarımıza aktarmamız lazım değilmi? Elbette lazım diyeceksiniz. Çünkü bu kıymetli mucidlerimizi tanımadıkmı! Varsada yoksada batını bilim adamları her şeyi yapar ama bizimkiler yatmış yangelmiş diye düşünürler. Buna binaen bu zatın maharet ve ilmi hakkında biraz mevzuu uzatmış olduk.(Kaynak: http://www.tibbiyardim.com/sabuncu-oglu-serefeddin-kimdir.html
Hanım kardeşlerimizinde, ictimaı hayatda olsun aile hayatında olsun usulüne uygun olarak toplumun menfeatine katkıda bulunmaları gayet tabıiki mümkündür. Yani erkek kadın her ferd üzerine düşeni yapmalıdır ki huzurlu bir hayat olsun. Hayatta tarihde emeği geçen hanımlardan birkaç misal verelim mesela: (Devam edecek)
