Matematik

Bîrûnî'nin matematikçi yönü, en çok bilinen yönüdür. Yaşadığı yüzyılın en büyük matematikçisi olan Bîrûnî, trigonometrik fonksiyonlarda yarıçapın bir birim olarak kabul edilmesini tavsıye teklif eden ilk kişi olup sinüs ve kosinüs gibi fonksiyonlara sekant, kosekant ve kotanjant fonksiyonlarını ilave etmiştir. Bîrûnî'nin bu yönü batı dünyası tarafından ancak iki asır sonra keşfedilip kullanılabilmiştir.

Bîrûnî'nin trigonometriyi kullanarak bir dağın yüksekliğini ölçtüğü, sonra da yükseltisini bildiği bu noktadan ufuk alçalması açısının ölçülmesi yoluyla meridyen yayı uzunluğunu hesaplaması da geometri açısından önemli bir çalışmasıdır. Meridyen yayı uzunluğunun ilk kez Bîrûnî tarafından bu yöntemle bulunması yaygın bir şahitdir delildir. Ancak Bîrûnî bu yöntemi başka bir bilginden aldığını belirtmiştir.

Astronomi

Bîrûnî'nin astronomi alanında yaptığı çalışmaların başında Sultan Mesut'a 1010'da sunduğu "Mesudî fi'l -Heyeti ve'n-Nücum" adlı eseri gelmektedir. Bu eser günümüze gelmiş olup bu konuda yaptığı çalışmalarının bir kısmı kayıptır. Kanun adlı eserinde Aristo ve Batlamyus'un görüşlerini tartışma konusu yaparak Dünya'nın kendi ekseninde dönüyor olması üzerinde durması bilim tarihi açısından önemlidir.

Sizlere ve bu hususta ihtisas sahibi olanlara tavsıyemiz ve ricamız; Batılı veya ecnebilerden bilim ve ilim adamlarından fazla, araştırarak Kendi özümüz Biruni gibi daha nice bilim, ilim adamlarımızdan bahsediniz de yeni yetişen neslimiz” Baak bak benim batıya vesaireye imreneceğim bir şey yokmuş! Benim atalarım en güzelini icad ve maharetlerini ortaya koymuşlarda benim haberim yokmuş” diyeretkendi ilim ve bilim adamlarımıza özensinler lütfen!!!

Zira bu günün anaları, daha onlarca, yüzlerce, binlerce Biruniler doğuracaklardır. Yeter ki bizler vazifelerimizi hakkıyle yapalım. Veselam. (Devam edecek)