141- MULLA FENARİ R.A.
Mustafa Özyurt
Müderris, Osmanlı Devletinin ilk şeyhülislamı. Adı Muhammed, lakabı Şemseddin olup, babasının ismi Hamza’dır. 1350 (H. 751) senesi Safer ayında Fenar köyünde doğdu. Bu köyde doğduğundan veya babasının fenercilik sanatıyla meşgul olmasından fenari nisbesiyle meşhur oldu.Molla Fenari, Mısır'da tahsil ve terbiye görmüş, Memluk Sultanı Müeyyed'in iltifatlarını görmüştür.
Osmanlı Sultanı Çelebi Mehmed'in çağrısı üzerine gelmiş ve Bursa kadılığına tayin edilmiştir (1424). Sonra Manastır Medresesi müderrisliği de kendisine tevdi edildi. Vermiş olduğu fetvalarla halkın hukukunu korumada dikkat çekmiş ve II. Murad tarafından "Müftiyyu'l-enâm" unvanıyla ilk şeyhülislam tayin edilmiştir. Bu üç vazifeyi 6 yıl birlikte yürütmüştür.
Molla Fenari, akli ve nakli ilimlerde zamanın bir tanesiydi. Babasından ve Somuncu Baba diye meşhur, büyük evliya Şeyh Hamideddini Kayseri’den de tasavvuf marifetlerini elde etti. Din ilimleri yanında, fizik, matematik, astronomi ve diğer fen ilimlerinde de üstün bir dereceye yükseldi. Bursa’ya yerleşti. Sultan Yıldırım Bayezit ve Çelebi Sultan Mehmet Han zamanında Bursa’da çok talebe okutup binlerce alim yetşitirdi.
Adı ve şöhreti her tarafa yayıldı. Sultanlar, kumandanlar ve büyük alimler kendisine hürmet ve itibar gösterdiler. İlim ve irfan talep edenler, her taraftan koşarak gelip, onun derslerine devam ettiler. Molla Fenari rahmetullahi aleyh ders okutma yanında fetva işlerini ve Bursa Kadılığını da yürüttü. Bir ara Bursa’dan Konya’ya gitti.
Molla Fenari 1419 (H. 822) yılında Hacdan dönerken Mısır Sultanı Melik Müeyyed, memleketinde kalarak ders vermesini rica etti. Bir müddet kalıp birçok ulema ve evliya ile sohbet, ilmi müzakere ve fikir alış verişinde bulundu.
Bu haccında Medine-i münevveredeyken orada vefat eden büyük veli Şah-ı Nakşibend’in halifesi Muhammed Parisa’nın cenaze namazında bulundu. Sultan İkinci Murad Hanın iltifat ve teveccühlerine kavuştu. Sultan onu, müftilik ve kadılık makamının en yüksek derecesi olan Şeyhülislamlık vazifesine tayin etti.
