140-YILDIRIM VE FATİH SULTAN MEHMET HANIMIZ
Mustafa Özyurt
Hisarın projesi, yapılacak surların, burçların, kapıların yerlerini, aralık ve mesafelerini bizzat sultan Mehmed Han’ın tesbit ettiği hususlar dikkate alınarak mîmâr Muslihiddîn Ağa tarafından çizilmişti. 15 Nisan 1452 günü temel atılarak kalenin yapımına büyük hız verildi. Bizzat Sultan’ın, vezirlerin, paşaların, amele gibi çalıştığı inşâat, mükemmel bir plânlama ve sorumluluk dağıtımı ile devam ediyordu. İş bölümü ve çalışanların vazifeleri bizzat sultan Mehmed Han tarafından tâyin ediliyordu.
Adalet işlerini ön plâna aldıran Sultan Mehmed Han, işçi gruplarını bulundukları muhitin kâdıları ile birlikte getirmişti.
Kalenin ilk komutanı; emrine dört yüz asker verilip, Garnizon kumandanı olarak bırakılan Firûz Ağa’dır. Bundan sonra, Boğaz’dan geçecek bütün gemiler muayyen bir vergi ödeyeceklerdi. Emre itaat etmeyenler batırılacaktı. Boğazın en dar yerinde (660 m.) karşılıklı iki kaleden açılacak atışla izinsiz hiç bir şey geçemeyecekti. İlk defa aynı sene Kasım ayı içinde Karadeniz’den gelen iki Venedik gemisi izinsiz geçmek istedi. Derhâl ateş açıldı. Arkasından Antonio Rizo’nun kaptanı olduğu gemi batırıldı. Böylece dünyânın en stratejik boğazının iki yanına hâkim olan Osmanlılar, İstanbul fethinin ilk adımını atmış oldular.
Fâtih Kanunnâmesine göre, yatsı namazından sonra, sabah namazından önce nevbet vurmak gerekliydi. Cuma ve bayram günleri bayrak çekilmesi ve pâdişâhlar hisar önünden geçerken top atışı ile selâmlanması yine aynı kânunda belirtilmişti. On yedinci yüz yıldan, îtibâren hisarın çevresinde kurulan mahalleler ile bir semt meydana geldi.
Rumeli Hisarı savaş gayesiyle dört ayda inşa edilen büyük bir eserdir. Tarihçilere göre hisar inşasında dönemin padişahı Fatih Sultan Mehmet bizzat koordinatör olarak çalışmıştır. Bu yanıyla da zamanının ruhunu anlatan bir şaheser olma özelliğindedir. Fâtih Devri Mimârisi (E.H. Ayverdi, İstanbul-1953 (devam edecek)
