Sille Fermanları -1
Mükremin Kızılca
Osmanlılar Sille halkına büyük önem veriyorlardı.
Sille’de yaşayan Ortodoks Karamanlı Türkleri sorunlarını daima direkt olarak padişaha arz ediyorlar, meseleleri İstanbul’dan fermanla lehlerine hallediliyordu.
Sille beldesinin bir Metropolit Merkezi olmasının bunda çok etkisi bulunuyordu.
Bu makalemizde Osmanlı Arşivlerinden Mühimme Defterlerinde ve Konya Şer’iyye Sicillerinde yer alan bazı fermanlardan söz edeceğim, inşallah.
1- Kilise ve manastırların emirsiz olarak teftiş olunmayıp ellerinden alınmaması hususu
Bir metropolit yani bölge kiliselerini de kontrol eden merkez olan Sille metropoliti padişaha bir şikâyete bulunuyor.
Şikâyetinde yerel yöneticilerin örfi idare adı altında kendilerini teftişe geldiklerini ve ardından para istediklerinden bahsediyor.
Padişah Konya yetkililerine gönderdiği fermanında: bu tür antik yapılara ve sahiplerine dokunulamayacağı, teftiş edilemeyeceği ve asla para talebinde bulunulamayacağını aksi halde cezalarının ağır olacağını emrediyor.
Hazine-i amire kayıtlarına göre metropolitliğe bağlı kiliselerin hukukunun merkezi olduğunu beyanla hem denetime hem de ellerinden alınmaya kapalı olduğunu teyit ediyor.
2. Mahmut İstanbul 1251 / 1836 Ahkam defteri Nr.: K.Ş.S.: cilt 73, varak 228, 2, belge 117.
2- Sille’de Rumlara Fazla Vergi tahakkuku üzerine Silleli Rumların Padişaha Arzuhalleri
“Köyümüz olan Sille Sultan Alaeddin vakfına ait olduğundan öşür, cizye ve diğer vergilerimizi Konya’da bulunan vakfın sadece Cuma kılınan Alaeddin camiine mütevelliler eliyle düzenli öderken Sultan Murad beş vakit namazın da kılınması için gerekli şeyler arasında bizim vergimizi yıllık 20 bin akçeye çıkardı ve bundan başka bir şey istenmeyecek diye elimize hatt-ı hümayun vermişti.
Halen bu şekilde aksatmadan ödeyip dururken 1643 yılında Konya mahkemesine Kâtip olarak atanan Mehmet, Alaeddin vakfını bozup cümle reâyâyı, birer ve ikişer yaşında olan oğullarımızı, ameliyatta olanlarımızı haraca yazmakla tahammülümüzün dışında bize vergiler yüklenmiştir. Halimize merhamet olunup isimlerimiz tahrir defterinden çıkarılmazsa cümlemiz darmadağın ve perişan oluruz.”
Bu arzuhal üzerine Padişahın Konya Kadısına Emri
“Sille adlı köyün cizye hâneleri tahrir defterine göre üç yüz doksan altı hane olarak yazılı olmakla burasının Sultan Alâeddin vakfı olup ellerinde bulunan hatt-ı hümâyun ve fermanlarımıza göre hallerine merhameten tahrir defterinden adları kaldırılıp eskisi gibi vergilerini vakfa vereceklerdir. Emr-i şerifim mucibince amel edip hilâfına kat’â rızâ ve cevaz göstermeyesiniz şöyle bilesiniz Sille reayasının ellerindeki fermanıma riayet ediniz.”
Sille halkının eline verilen fermandır. 25 Zilhicce 1083 (13 Nisan 1673) IV. Mehmet (1648 – 1687) Edirne 19. Cilt s. 89 varak 173
3- Sille İle Komşu Köylerin Mera Davası
Hocacıhan, Saray, Suluṭas, Ladiḳ, Göçü ve Ṣızma köylerinin Sille yaylalarına sokularak mera ihlali üzerine Silleliler padişaha arzuhalde bulunarak komşu köylerin mera ihlalinin ellerindeki beratlara aykırı olduğunu arz ediyorlar.
Padişah da Konya kadısına aşağıda tarih ve numarası verilen bir fermanla konuyu araştırmasını, arzuhaldeki gibi Sillenin meralarını haksızca ihlal ederek davarlarına otlatanlar varsa mani olunmasını ısrarla emretmektedir.
2. Mahmut İstanbul 1251 / 1836 Ahkam defteri Nr.: K.Ş.S.: 73, 216, 2, 110.
4- Yolların kesişme noktası olduğundan dolayı Sillede konaklama konusunda halkın rahatsız edilmemesi ve sudan başka parasız hiçbir şeyin alınmaması.
Sille hem sivil hem askeri açıdan tam bir uğrak noktası olunca hanlar dolu olduğu zamanlar veya bedavaya getirmek için zaman zaman yolcular halkın ailesiyle oturduğu evlere varıp konaklıyorlar. Veya kendileri ve hayvanları için yiyecek talebinde bulunuyorlar, bu hususu Sille halkı padişaha arz ediyor.
Padişah Konya kadısına ve valisine hemen bir ferman yollayarak Sillede gelip geçenlerin sadece hanlarda konaklayabileceği, halkın evine asla varmayacakları ve parasız hiçbir şey istemeyecekleri hususunda kesin emirler veriyor.
2. Mahmut İstanbul 1251 / 1836 Ahkam defteri Nr.: K.Ş.S.: cilt 73, 216, 1, belge 110.
