
Konya'da Etrafımızda Uçuşanlar - 1
Mükremin Kızılca
Değerli Okuyucularım! Bugün sizlerle Konya’da bizlere arkadaşlık eden özgür bir o kadar da ürkek kuşlarımızdan söz edeceğim.
Burada ele alıp notlar vereceğim kuş türleri bölgemizi hiç terk etmeyen, yerli, yarı evcil ve adeta bizden birisi gibi peşimizde dolaşan aşağıdaki serçelerdir.
Gök Güdükler / Çamurcular
Konya’da görebilmeniz için Sefa köyün Dere’nin ve Küçük Muhsine’nin kayalarına uğramanız gerekecektir. Bu serçeler hakkında dünyada ilk defa verilecek tespit ve bilgiler tamamen bir kişisel inceleme eseridir.
Yöremizi yaz kış asla terk etmeyen kışın evlerimizin içine kadar sokulan gökgüdükler buldukları kayalardaki uygun zemine, duvara ve çelen altlarına çamurdan yuvalarını kurarlar. Testinin ağız kısmını andıran yuvalarını uzun gagalarıyla kıl ve benzeri kuvvetlendirici karıştırarak oluşturdukları harçla yaparlar.
Yöremizde “Gök Güdük” denen bu serçeler bazı yerlerde Gökçe güdük, Gökçe biçen adıyla bilinir. Sarp arazide kaya üzerlerine görünümleriyle ilgi uyandıran farklılıklara sahip yuvalar yapıyor. Yavrularını çıkaracakları yuvaları adeta bir mimar titizliğinde sarp kayaların üzerine inşa ediyor. Testiyi andıran yuvanın ağzı kendi gireceği genişlikte olup asla yabancı düşman saldırılarına uygun değildir.
Yağmur ve rüzgârdan zarar görmeyecek şekilde inşa edilen yuvalar, ancak çok sert bir cisimle şiddetle vurulduğunda kırılabilecek sağlamlıkta. Sarp kayaların üzerine yaptıkları yuvalar sayesinde doğal düşmanları tilki ve yılanlardan kendilerini ve yavrularını koruyabiliyor.
Tüy rengini lacivert olmasından gök, kısa boylu olmasından güdük denir. Yuvalarını birkaç kere kırsan bile yapmaya devam eder. Yakalanmayacak hale gelinceye kadar yavruları yuvadan salmaz. Her yıl aynı taşa ve eski yuvanın yerine yuva yapar, yuva kırılmamışsa ufak bir tadilatla yerleşir.
Baharın Müjdecisi Bülbüller
Alaeddin tepesinde, Meram bağlarında sık sık gördüğümüz ve baharın sesleri duyulan bu güzel kuşlar Konya ve çevresinde her ağaç olan yerde görülür, inanın bu serçeler bizden daha önce buraların yerli milletlerindendir. Tepekent’de bir ardıçta da, Başarakavak’da bir kavakta da, Malas’ta bir dutta da görülen vıdı vıdılar devamlı ötüşünden halk arasında bu adla anılırlar aslında onlar kanaryanın ta kendisidir.
Bütün serçelerde olduğu gibi erkeç daima daha güzeldir. Ancak dişi devamlı ve bin bir çeşit öter, bülbülün tüm ötüş melodileri bunlarda vardır. 3-5 arası yumurtadan birisi telef olur ve dört yavru yetişir.
Kır Serçeleri
Konya’da ve çevresinde mahalle aralarındaki arsalarda dahi her mevsim görülen bu sadık dostların yayılışı tüm Türkiye’de yıl boyu görülebilen yaygın bir ötücüdür. Böcekler ve tohumlarla beslenir. Biyolojisi ötücü kuşlar takımının, Toygargiller familyasına ait bir kuş türüdür. (Devamı ikinci bölümde)