Ermenek'in Ünlü Öğretmeni!
Mükremin Kızılca
Ermenek Şehrengizi çalışmaları hızla devam ediyor.
Osmanlı arşivlerinde Muallim-i şehîr yani meşhur öğretmen olarak kayda geçen eğitimcimizi tanıyalım.
1840'lı yıllarda Tanzimat dönemiyle birlikte Avrupa tarzı eğitim sistemine geçildi.
Bu bağlamda ilk defa 1847 senesinde İstanbul'da iptidai yani ilkokulun üstü olan erkek Rüştiye Okulu / ortaokul açıldı.
Rüşde ermiş yani ilkokul dönemini bitirmiş çocukların okuduğu ortaokul anlamına gelen Rüştiyeler kızlar için de açılmaya başlandı.
Bu arada sayıları gittikçe artan rüştiyelerin öğretmen ihtiyacı için Darülmuallimin yani öğretmen okulları da 1850 sonlarında açılmaya başlanmıştı.
İlk rüştiyenin açılışından 16 sene sonra, her zaman Türkiye'de ilklerden olan ilçemiz Ermenek'te de Rüştiye mektebi açılmıştı, yıl 1865'ti.
Abdullah Hulusi Efendi 1862 yılında İstanbul Darulmuallimin / Öğretmen okuluna kaydoldu. 17 Kasım 1866 yılında Darulmualliminden mezun oldu. Aynı yıl, 1865 senesinde açılmış bulunan Ermenek Rüştiyesine muallim-i evvel / başöğretmen olarak atandı.
Ermenek Rüştiyesinde bu sırada 116 öğrenci vardı.
Muallim-i evvel / başöğretmen Abdullah Hulusi Efendiye 1894 yılında Ermenek taburu yarbayı ve kurmayları başta olmak üzere bütün Ermenek eşraf ve ayanının teklifi ile kırk yıldır yürüttüğü üstün hizmetlerinden dolayı Sultan Abdülhamit tarafından 5. Rütbeden Mecidi nişanı verildi.
15 Mayıs 1905 senesi emekli olan Abdullah Hulusi Efendi yerine oğlu Mehmet Reşit Efendi vekil tayin edildi.
İçel Sancak merkezi 1827 yılında Ermemektir. Ermenek'in Sancak merkezliği yani kendisine 7 kazanın bağlı olduğu il olması 1869'a kadar 41 yıl sürmüştür.
İşte bu liva / sancak olmasının da verdiği güçle Ermenek merkezde 1865 yılında Rüştiye mektebinin açılması Osmanlı İmparatorluğu zamanında ilklerdendir.
1865 ile 1905 senesi arasında 41 yıl Ermenek Ortaokulu’nda (Ermenek Rüştiyesi) başöğretmen olarak hizmet veren 1905’te de yerine oğlu Mehmet Reşit Efendi atanan, Abdullah Hulusi Efendi kimdir tanıyalım.
Ermenek Rüştiye Mektebinin kuruluşundan ömrünün sonuna kadar 41 sene bu okulda öğretmenlik yapan Abdullah Hulusi Efendi'nin marifeti ile Ermenek Ortaokulu’ndan / rüştiyesinden büyük insanlar yetişti.
Aşağıda bu ünlü öğretmen Abdullah Hulusi Efendi'nin yetiştirdiği öğrencilerden 1894 yılında mezun olan 10 öğrencinin adını bulacaksınız.
Yaşları 16 – 18 aralığındaki 10 öğrenci:
Mustafa Efendi oğlu Mustafa Şükrü Efendi
Nuri Efendi oğlu İzzet Efendi
Hüseyin Efendi oğlu İbrahim Hakkı Efendi
Mesut Efendi oğlu Zeyveli Hıfzı Efendi
Hasan Ağa oğlu Abdullah Agâh Efendi
İbiş Efendi oğlu Ali Rıza Efendi
Mustafa Fehmi Efendi oğlu Molla Osman
Mehmet Ağa oğlu Hüseyin Fikri Efendi
Hasan Ağa oğlu Abdurrahman Niyazi Efendi
Hacı İbrahim Ağa oğlu Mustafa Fahri Efendi
Abdullah Hulusi Efendi hakkında bilgi ya da torunlarından bildiğiniz tanıdığınız varsa paylaşmanızı önemle rica ediyorum.
Kaynak: Devlet Arşivleri BOA MF_IBT_040_077_01_01 - BOA.MF.İBT.0043 / BOA MF_IBT__00040_000100_001_001)
