Ayasofya İmareti Vakfiye Şartnamesi

Fatih’in Ayasofya Cami Vakfiyesi 5. Bölüm

Ayasofya Müştemilatından Olan İmarette Uygulanan Şartname

Çalışanlar, Görevleri, Ücretleri ve Sayıları

Vâkıf, - Allah mülkünü ebedi kılsın- bahsi geçen imaretin başında diyanette, emanette, takvada ve ilimde önde gelen bir zatı imaret başkanı tayin etmiştir. İmarette fakirlere, bilginlere ve misafirlere ayrılan yemekleri ve diğer ihtiyaçlarını tertipli bir biçimde ulaştırmakla yükümlüdür. İmaret başkanının günlüğü yirmi dirhemdir.

Vâkıfın İmaret Şartnamesindeki diğer şartları:

1- İmaretin hesap uzmanı, güvenilir bir muhasebeci yazıcısı olacaktır. İmarete giren çıkan her şeyi bütün ayrıntısıyla yazacaktır. Günlük ücreti altı dirhemdir.

2- İmaretin bir Harç Vekili olup alış verişte maharetli, diyanetine bağlı, deneyimli olacak, günlük beş dirhem alacaktır.

3- İmaretin güvenilir ve kendisine Kilerdar / kilerci denen bir muhafızı olacak, imareti korumada ve haklarını muhafazada tavizsiz olacaktır. Ücreti beş dirhemdir.

4- İmarette güçlü ve güvenilir iki ferraş bulunacaktır. İmaretin gizli açık her tarafını temiz tutacaklar, zamanında halı kilim ve perdelerini açıp kapayacaklardır. Bunlara da günlük üçer dirhem ayrılacaktır.

5- İki kayyım bulunacak, dindar ve güvenilir olacaklar ve gelen misafirlere yapılan iaşe ibate hizmetlerini kusursuz ifa edeceklerdir. Bunlara da günlük üçer dirhem tahsis edilmiştir.

6- Lambaları, kandilleri zamanında yakıp söndürmek için iki kişi bulunacaktır. Görevlerini nöbetleşe yapacaklar ve imaretin kapılarını geç saatlerde kapatacaklar sabahın ilk saatlerinde açacaklardır. Ücretleri günlük üçer dirhemdir.

7- İmaret mütevellisinin Nakip diye adlandırdığı hizmetleri görecek güçlü kuvvetli, diyanet sahibi dört kişi bulunacaktır. Kendilerine tevdi edilen hayırları ve yemekleri muhtaçlara, misafirlere, öğrencilere sabah ve akşam vakitlerinde hakkıyla dağıtacaklardır. İmarete misafir gelenlere yer gösterecekler ve gidecekleri zamana kadar yemeklerini vereceklerdir. Bu hizmetleri esnasında hoş adetlere, güzel törelere ve göreneklere riayet edeceklerdir. Her birisi için günlük üçer dirhem ödenecektir.

8- İmarette iki de kapıcı, aracı bulunacak yemek dağıtımında kapıda olacaklar ve edep dışı hareketlere mani olacaklar, gerektiğinde nasihatle gerektiğinde güç kullanarak asayişi temin edeceklerdir. Bunların da günlük hakları üçer dirhemdir.

9- Bütün yemek türlerini ustalıkla pişirebilecek altı güvenilir ve maharetli aşçı bulunacaktır. Ücretleri günlük dörder dirhemdir.

10- Altı ekmekçi bulunacaktır ki ekmek yapımında deneyimli ve dindar olacaklardır. Nöbetleşe ekmek yapımını da çıraklara öğreteceklerdir. Günlükleri dörder dirhemdir.

11- Bir güvenilir kişi de imaret mutfağına et taşımakla vazifeli olacak ve günlüğü üç dirhem olacaktır.

12- İki güvenilir kişi buğday temin ve temizliğiyle meşgul olacak ve günlük üçer dirhem alacaklardır.

13- iki kişi kazan ve ağdalarla vazifeli olup günlük ikişer dirhem alacaklardır. Ayrıca kazanlar için günlük beş dirhem tahsis edilecektir.

14- İki güvenilir ve diyanet sahibi kişi imaret ahırında vazife yapacaklar, ahırı yatsın kapayıp sabah erken açacaklar, canlı hayvanları koruyacaklardır. Günlükleri ikişer dirhemdir.

15- Güvenilir bir kişi de misafirlerin hayvanlarına ayrılan arpayı korumak, gerektiği gibi yem ve samanı misafir canlı hayvanlarına dağıtmakla görevlidir.

16- İmaretin deposundan mutfağa odun taşımak için de bir görevli bulanacak ve günlük iki dirhem alacaktır.

17- Bir kişi de imaret binasının duvarlarını koruyacak, buralara yazı yazmaya, işaret koymaya engel olacaktır. Günlüğü iki dirhemdir.

Bu yüce imaretin çalışanlarına toplamda günlük iki yüz dirhem tahsis edilmiştir.

 Vakıf sahibi bu yüce imaret için günlük bir veya yarım müdd* buğday unu tahsis etmiştir. Buğday birinci kalite olmalıdır. Ayrıca günlük iki yüz kırk okka** semiz koyun eti, altı kile pirinç ayrılmıştır. Ramazan, bayram ve Cuma gecelerinde ise her bir gecede dane pirinç, zerde ve zirbaç pişirilmek üzere bir müdd ve beş kile ayrılacaktır.

*Müdd: Hububat ölçülerinden biridir. Her biri 4’er sinikten meydana gelen 20 kileye denirdi.

** Okka: 1280 gram

 (Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Osmanlı Arşivi TKGM-d-02147-0001 / 0141 / s.8 ,9)

(Gelecek Cuma 6. Bölüm Ayasofya Camii ve İmaretinde Vazifeler)