Aradığım kitabı buldum!
Mükremin Kızılca
15. yüzyılda bütün ilimlerde olduğu gibi tıpta da Müslümanlar başı çekiyordu.
Batılı Hristiyanlar sara tutan çocuklarını cin girmiş diye yakarken Müslümanlar yeni yeni icatlar peşindeydi.
Bu sırada 1449'da, koltuğunda Mecmuatu'l-fevaid adlı bir eseri ile Karaman vilayetinden gelen Beşir Çelebi adlı büyük bir hekim Edirne’de İstanbul'da cerrahi ameliyatlar yapıyordu.
Bu ameliyatlarda iğneler, şırıngalar, haplar, macunlar, tütsüler, fitiller kullanarak Orta Çağ’ı kapatıyor, Fatih Sultan Mehmet ile beraber Yeniçağı açıyordu.
Müslümanlara gıpta ile bakan Hristiyanlar Rönesans denilen kilisenin hâkimiyetini reddeden devrimlerinden sonra bize ulaşmayı hatta 18. yüzyılda sollamayı başardılar.
Gelelim sözünü ettiğimiz 4. nüshanın elde ettiği kitaba:
Beşir Çelebi merhumun çevirisini yaptığım ve şu anda indekslerle beraber 800 sayfayı bulan Mecmuatü’l-fevaid’in 4. bir nüshasını da birkaç ay önce ele geçirdim.
2024 yılı haziran ayının ortalarıydı. O ana kadar yayınlanmış bulunan eserlerimden birer nüshasını imzalayarak Ermenek Mustafa ve Ayşe Karpuzcu Halk Kütüphanesine götürdüm.
Müdür bey ve değerli personelin sıcak alakaları ile karşılaştım.
Şahsımı gıyaben tanıdığını söyleyen kütüphane personeli gerçekten memleketimize hizmete amaç edinen sıcakkanlı insanlar olduklarını gördüm.
Burada bir arkadaş bana "hocam senin çevirisini yaptığın Beşir Çelebi merhumun Mecmuatü’l-fevaid kitabının aynısını BNF'den indirdim" dedi.
Ben de arkadaştan linki aldım, eve gelince BNF'nin linkini açtım Bibliotech National de france olarak açılan BNF Fransa Milli Kütüphanesi manasına gelir.
Kütüphanenin Türkçe yazmaları bölümüne girdiğim zaman önüme her kitabı açtıkça bir indirme şeması geliyordu ve orada yönergeyi izleyerek BNF'den 135 adet Türkçe el yazması kitabı indirip masaüstüne klasör yaptım.
Bu 135 kitap içerisinde Beşir Çelebi’nin Mecmuatü’l-fevaid kitabı da vardı. Benim çevirisini yaptığım aynı kütüphanenin dijital kopyasıyla içerik olarak %100 aynıdır.
Bana tevdi edilen dijital kopya 4'er sayfalık varaklar halindeyken bu tamamen tek bir PDF dosyası olarak indiriliyor.
Bu PDF dosyası ikişer sayfalık karşılıklı varaklar halinde düzenlenmiştir.
Ancak tamamen diğer kopya ile aynıdır hatta kenar, haşiye notları da tamamen aynıdır.
Ankara üniversitesin Tıp Fakültesinden merhum Ermenekli Prof. Dr. İbrahim Ceylan ve TOBB üniversitesi kurucu mütevelli başkanı Prof. Dr. Tahsin Kesici hocalarımın şahsıma verdikleri dijital kopya 4'er sayfalık varaklar olup 141 varak iken bu ikişer sayfalık varaklar halinde PDF dosyası olmuş ve 286 varak yani çift sayfa olarak, başlangıç ve son sayfalar da dâhil düzenlenmiştir.
Baş tarafta 5-6 sayfa Fransızca giriş yazıları vardır her yazmanın başında aynı yazıların tekrarlandığı görülür.
Yani BNF'den, elden aldığımız dijital kopyayla bizzat kütüphanenin internet sitesinden indirdiğimiz dijital kopya arasında hiçbir fark yoktur, sadece müstensihin yazı stili biraz farklıdır.
İkisi de 560 tek sayfadan oluşmakta sayfa satır sayısı kenar notları tamamen aynıdır.
Ankara üniversitesin Tıp Fakültesinden merhum Ermenekli Prof. Dr. İbrahim Ceylan ve TOBB üniversitesi kurucu mütevelli başkanı Prof. Dr. Tahsin Kesici hocalarımın şahsıma verdikleri dijital kopyadaki ansiklopedik sıralamada M harfinin sondan bir kısım maddeleri atlanarak N harfine geçmiştir.
Bu 4. nüshayı elde edince içerik ve sayfa düzeni de aynı olmasından kaynaklanan bir saikla bu M harfinin olduğu varakları buldum. Burada M harfinin BNF'nin 1. nüshasında atlanan maddeleri bu son bulduğumuz indirdiğimiz 4. nüshasında tamamen yer almaktadır.
Böylece ufak bir eksikliği de çevirip aslına koyarak telafi etmiş olduk.
