
Öfke nedir ve insan öfkesiz yaşayabilir mi?
Mehmet Kaçar
Öfke, insan yaratılırken kodlarında yaratılmıştır yani gen sisteminde vardır. Eğer insan öfkesiz yaratılmış olsaydı, işte o zaman insanın yaşaması bir hayli zor olurdu. Zira kontrollü bir öfke ve sinir boşalması ile insan vücudunda ve beyninde oluşmuş olan stok enerji dışarı atılarak insan rahatlama hisseder. Bu enerjiyi dışa atamamış olan bir birey psikolojk sıkıntılar yaşamaya devam eder.
Öfke, doyurulmuş isteklere, istenmeyen sonuçlara ve karşılanmayan beklentilere istinaden insanda ortaya çıkan normal bir duygudur.
Öfkenin dozu veya şiddeti hafif huzursuzluktan şiddete kadar değişken olan bir şekilde değişiklik gösterebilir.
Her hadise olduğu gibi öfkenin bir yapıcı ve birde yıkıcı yönü bulunmaktadır. Aslınsa evrende her yaratılanın bir olumlu bir de olumsuz yani zıddı vardır. İşte öfkenin de durumu aynen böyledir.
Bireyler arasında ki iletişimi düzeltici nitelikte de olabilir, tamamen ortadan kaldıracak nitelikte de. Eğer öfke, kontrol edilmediği sürece tahrip edici etkilere de sahip olabilir. Yani bazen kontrolden dışarı çıkabilir.
Peki o zamanlarda hangi durumlarda öfkeli davranmayı veya öfkemizi yenmeyi başarabilmeyi öğrenmeliyiz? Yahut da hangi durumlarda kendimizi öfkeli hissedebiliriz?
Utanç hissettiğimiz de,
Hayal kırıklığına uğradığımızda,
Engellendiğimizi düşündüğümüzde,
Kıskandığımız da, haksızlığa uğradığımız da, Anlaşılmadığımızı hissettiğimiz de,
Yalnız ve dışlanmış hissettiğimiz de…
Öfkenin içsel(ruhi) ve dışsal(bedensel) tetikleyicileri vardır:
İçsel(ruhsal); hisler, davranışlar, ruh hali, düşünceler…
Dışsal(bedensel); olaylar, bazı kişiler, gecikmeler, trafik vb.
Toplumun öfkeli insanlara bakış açısı da bu durumun(halin) devamlılığını tetiklemektedir. Öfkeli insanların güçlü kişiler olduğuna dair yanlış inançlar, kişilerin öfkelerini kontrol etmek istemesine ve şiddet yanlısı olmasına sebebiyet vermektedir.
Öfkeli insanların güçlü kişiler olduğuna dair yanlış inançlar, kişilerin öfkelerini kontrol etmek istememesine ve şiddet yanlısı olmasına sebebiyet vermektedir.
Öfke anında insan bedeni nasıl bir tepki ortaya koyar?
Stresli ve gergin hissederiz,
Kalp atışlarımız artar,
Adrenalin salgılarız,
Kan basıncımız artar,
Nefes alıp verme durumumuzu hızlanır.
Bedenimiz savaş ya da kaç tepkisi için hazır hale gelir.
Öfke ile baş etme yolları var mıdır?
Elbette vardır.
Hangi duygularımız öfkeye yol açıyor acaba?
1-Önce asıl duygumuzu fark etmeliyiz.
2-Karşınızdakinin niyetini anlamaya çalışmalıyız.
3-Düşüncelerinizi olumlularla değiştirmeliyiz.
4-Karşı tarafı suçlamak yerine kendi duygularımızı “ben” dili ile ifade etmeyi öğrenmeliyiz.
5-Gerektiğinde mola alıp sakinleşmeyi becerebilmeliyiz.
6-Duygularımızı açık bir dille yazabileceğimiz bir günlük tutmalıyız.
7-Öfkenin oluşturduğu enerjiyi atmalıyız(yürüyüş, resim, namaz, abdest, Kur’an ve benzeri etkinlikler
yapmayı öğrenmeliyiz).
8-Diyaframdan nefes almalıyız, en az 3 dakika.
9-Sistematik gevşeme tekniğinden faydalanmalıyız(önce baş ve yüz bölgesinden başlayarak vücudumuzun, bütün bölümlerinin adım adım kasılması ve gevşetilmesi, vücudumuzun en uç noktasına kadar kan gider ve vücudumuzun dinlenmesi sağlanır.)
S-A-Y(Sakinleş, Alternatif düşün ve yönlendir) Tekniği: Kendimizi sakinleştirecek telkinlerde bulunmalıyız, sakinleştikten sonra bizi öfkelendirmeyecek alternatif düşüncelere yönelip ve duygusal enerjimizi yönlendirebileceğimiz aktivitelerde bulunmalıyız.
Gerçekten öfkelenmemize sebep olan durumlarda öfkelenmemiz gayet doğal ve normal bir durumdur. Ancak unutmamamız gereken durum, öfkemizin bizzat kendisi değil ifade ediliş şeklinin sorun üretebileceği gerçeğidir. Selam ve Dua ile!..