
Mü'minlerin iman bakımından en güzeli..
Mehmet Kaçar
Mü’minlerin iman bakımından en mükemmeli, ahlak bakımından en güzeli olanıdır(Tirmizi/Rada:11)
İnsanın doğuştan getirdiği yada sonradan kazandığı bir takım tutum ve davranışların tümü. Kişide huy olarak bilinen nitelik; iyi ve güzel olan nitelikler. Ahlak, insanın kendisi dahil, varlıkla ve insanlarla ilişkilerinde nasıl davranması yada davranmaması gerektiğini gösteren değer yargılarıdır. Ahlak; bir toplumda genel olarak uyulması beklenen kurallar ve yapılması gereken görevlerin tümüdür. Ahlak; bir toplumdaki iyi yada kötü sayılan davranışlar manzumesidir.
Ahlak; İnsan huylarının ve özelliklerinin bütünüdür. İnsan bu huy ve özelliklerinin etkisi ile iyi yada kötü davranışlar gösterebilir. Ahlak; kelimenin en dar anlamıyla, neyin doğru veya yanlış sayıldığı(sayılması gerektiği) ile ilgilidir. Terim olarak ise, genellikle kültürel, dini, seküler ve felsefi olarak ele alınır. Ahlak; insanın doğuştan getirdiği ve onu başkalarından ayıran bireysel özelliklerin, bir başka deyişle huylarının tümüdür. Ahlak; Arapça ‘hulk’ kelimesinin çoğuludur. Hulk kelimesi mana itibari ile huy, yaratılış, seciye, adet, alışkanlık anlamlarına gelir. Terim olarak ise toplumu oluşturan bireylerin uymak zorunda oldukları davranış biçimidir.
Ahlak; aynı zamanda yukarıdaki saydığımız güzel hasletlerin temelini araştıran bilgi dalına da denir. Ahlak ile ilgili ata sözlerimiz: Kırkından sonra azanı teneşir paklar. Yaşlandıklarında ahlakı bozuk olanlar artık düzelmezler. Adam adamdan korkmaz, utanır. İnsanları ahlaklı davranmaya iten korku değil, küçük görülme duygusudur. Ağır yongayı yel kaldırmaz. Altın yere düşmeyle değer kaybetmez.
Emanete hıyanet olmaz. Hacı hacı olmaz gitmekle Mekke’ye, dede dede olmaz gitmekle tekkeye. Hayvan yularından, insan ikrarından tutulur. İstediğini söyleyen, istemediğini işitir. İş insanın aynasıdır. İt derisinden post olmaz. İt iti ısırmaz. İt utansa don giyer. Ahlakla ilgili deyimler: Baştan çıkmak. Ahlakı bozulmak. Doğru yoldan ayrılıp uygunsuz işlere yönelmek. Hırlımıdır, hırsızmı dır(Bir kimsenin ahlakı, kişiliği hakkında kuşku duyulduğunda kullanılan bir söz.) Helal süt emmek. Helal süt emmiş(ahlaklı ve doğruluktan ayrılmayan kimse) “Sen elbette yüce bir ahlak üzeresin”(Kalem:4) “Sözü işitipte en güzeline uyan kullarımı müjdele”(Zümer) “Yalan sözden, yalan yere şahitlik etmekten katiyen sakının”(22/30) “Ahdinizi yerine getiriniz, çünkü ahdinizden mesulsünüz.”(İsra:34) Ben güzel ahlakı tamamlamak için gönderildim.(Mâlik) İman bakımından mü’minlerin en mükemmeli ahlakça en güzel olanlar ve ailesine en güzel davrananlardır. (Tirmizi) Dünyada ve ahirette özür dilemek zorunda kalacağın söz ve hareketlerden uzak durmaya çalış.(Hakim). Selametle.