Kedi-köpek ticareti yapmak caiz olur mu?
Mehmet Kaçar
Son yıllarda, batı taklitçiliğinin verdiği bir özgüvenden dolayı ülkemizde de kedi ve köpek beslemek moda oldu. Kedi ve köpeklere verilen değer belik kendi çocuklarına verdikleri değerin üzerine çıktı. Sokaklarda çocuklarını gezdirmeyen anne ve babalar köpeklerini yavrum, kuzum diye gezdirirlerken, onlarla vakit geçirirlerken, çocuklarını anaokullarına veya bakıcılara emanet etmektedirler.
Bu girişten sonra şu soruları sorarak konumuza giriş yapalım. Hangi köpeklerin ticareti yapılır? Evlerde köpek beslenebilir mi? Kedi ticareti yapılır mı? Ev de kedi beslenir mi?
Kedi alım satımının caiz olduğuna dair dört mezhep de olumlu görüş bildirilmiştir.
Fakat köpek alım satımını yasaklayan bazı hadisi şerifler mevcuttur. (Buhari, Buyu’, 113; Müslim, Müsakat, 39(1567)
Bu hadisi şeriflerden yola çıkan Şafiî ve Hanbelî mezhepleri köpek satışını caiz görmemektedirler. Maliki mezhebi âlimlerinden Nesâi’de geçen bir hadisi şerife dayanarak (Nesâi, Buyu’, 91) sadece av köpekleri ile bekçi köpeklerinin satılmasının caiz olduğunu söylemektedir. “Satımı caiz görülen bu köpek grubu içine günümüzde suçluların takibi, depremde göçük altını tespit eden köpekler, uyuşturucu maddelerin tespiti vb. amaçlar için kullanılan ve iz sürebilen köpekler de girer.” (Hüsameddin Affâne, Fıkhî ve Ahlakî Yönleriyle İslâm’da Ticaret, Terc: Servet Bayındır, Polen Yayınları, İstanbul, 2007, s, 168)
Hanefi mezhebi ise köpeğin, kendisinden faydalanılabilen bir mal olduğunu, köpek satışını yasaklayan hadisin İslâm’ın ilk yıllarına ait olduğunu, fakat bunun daha sonra kaldırıldığını(nesih edildiğini) söyleyerek her cins köpeğin satışını caiz görmektedir.(Kâsânî, el-Bedâiu’s-Sanâi, c, 5, s:143).
Evde süs köpeği beslemek caiz Başka hayvan sürüleri olmak üzere evlerin, ekinlerin, eşyaların korunması, görme engelliler için kılavuzluğundan yararlanılması, sivil savunma ve polisiye amaçlarla koku alma yahut sezgilerinden istifade edilmesi gibi maksat ve amaç olmaksızın sırf süs için evde köpek beslemek ve para kazanmak için süs köpeği satmak caiz değildir.
Ebû Hüreyre(r.a) şöyle dedi: Rasulullah (sas) şöyle buyurdu: “Köpeğin satış bedeli helal değildir!” (Ebu Davud 3484; Neseî 4304).
Ebu Mes’ud el-Ensari (r.a) şöyle dedi: “ Rasulullah(sas) köpeğin ücretini yasakladı!” (Buhari 2070, Ebu Hüreyre (r.a) şöyle dedi: “ Herkim av köpeği ve arazi köpeğinin dışında bir köpek edinirse kuşkusuz ki, onun ecrinden her gün iki kırat noksanlaşacaktır!” (Neseî: 4306, 4682)
Cabir (r.a ) şöyle dedi: “Nebi (sav) bunu(köpek) ve kedinin satılmasını emn etti!(Müslim: 1569/42; Ebû Davud: 3480).
Rafi bin Hadic (r.a.) şöyle dedi: “Kazancın en şerlisi, zina bedeli, köpeğin satış ücreti ve hacamat yapanın kazancıdır!” (Müslim 1568/40,41; Nesei 4305; İbn Hibban 5153).
Burada şu noktaya dikkat çekmekte fayda var:
Görüldüğü gibi hadisi şerifte kedinin ve köpeğin satışı ve ondan elde edilen gelirin men edildiği ifade ediliyor. Men ise fıkıh usulünde bilindiği şekliyle karine(belge/delil) olmadığı sürece harama delalet eder! Çünkü o, haramı ifade eden siygalardandır.
Yukarıdaki hadisi şeriflerde koyun köpeği(yani çoban köpeği) ile bekçi köpeğinin beslenebileceğini istisna etmiştir. Bu hadisi şeriflerden elde edilen hüküm iki yönlüdür:
Birinci yönü: Bütün köpekler içerisinde sadece av köpeğinin satışına izin verilmiştir, diğer hiçbir köpeğin satışına izin verilmemiştir! Bu konudaki hadislere dikkatle baktığımız zaman bu açıkça görülecektir.
İkinci yön: Av köpeklerine, çoban köpeklerine ve bekçi köpeklerine besleme izni verilmiştir. Bu üç çeşidin gayrını beslemek için izin verilmemiştir! Herkim bu üç nevinin dışında bir gaye için köpek beslerse, o kimsenin ecrinden/sevabından her gün iki kırat ecir/sevap eksilir. Selâmetle
