İSLAM MEDENİYETİNDE 'GİYİNME SANATI'
Mehmet Kaçar
Gömlek Giymenin Güzel olması:
Ümmü Seleme(r.a): “Rasûlüllah(s.a.v)’in en çok sevdiği giyecek gömlek idi.” demiştir.(Ebû Davud, Tirmizi. Hasen hadis kabul edilir.)
Giysilerin uzunluk ölçü sınırları nasıl olmalıdır?
Gömleğin kol ağzının, belden aşağı giyilen ve sarığın ucunun uzunluğunun ne kadar olacağı, bu giysilerin büyüklük taslamak maksadıyla yerde sürümenin haram olduğu, büyüklük maksadı olmadığında ise yine de güzel bir şey olmadığı hakkında ki hadisi şerifler de şöyledir.
Esmâ b. Yezid(r.a)’dan, şöyle demiştir: “Rasûlüllah (s.a.v)’in gömleğinin kolu kendisinin bileğine kadar idi.”(Ebû Davud, Tirmizi. Hasen hadis olarak belirtilmiştir.)
İbni Ömer(r.a)’dan Hz. Peygamber(s.a.v): “Kim böbürlenerek elbisesini yerde Allah kıyamet günü onun yüzüne bakmaz. “buyurdu. Bunun üzerine Ebû Bekir(r.a) “Ey Allah’ın Rasûlü, elbisemin altı dikkat etmediğim zaman yere inmektedir?”dedi. Rasûlüllah(s.a.v) de:” Ama sen bunu böbürlenmek için yapmıyorsun ki” buyurdu.(Buhari-Müslüm).
(Elbiseyi yerde sürümek o dönem halkı arasında kibir ve gurur alameti olarak kabul edilirdi. Ancak elde olmayan nedenlerle elbise yere inmiş ise bunda bir sakınca yoktur. Çünkü elbiseyi yerde sürümekten maksat gurur ve kibir göstermek ve kendinin güç göstergesi olarak görmektir. Nitekim bu hadisi şerifi işiten Hz. Ebû Bekir(r.a), telâşa kapılmış ve : “Elbisemin altı dikkat etmediğim zaman yere inmektedir?” demiştir. Rasûlüllah(s.a.v) de:”Ama sen bunu böbürlenmek için yapmıyorsun ki” buyurmuştur.
Bu arada şunu da burada belirtelim ki, elbiseyi yerde sürümek o dönemin kibir belirtisi idi. Bu dönemde de kibir belirtisi olan giyim biçimlerinin tümünün hadisimizin kapsamı içerisine gireceğinden kimsenin şüphesi olmasın.).
Ebû Hureyre(r.a)’dan. Rasûlüllah(s.a.v): Şüphesiz ki Allah, böbürlenerek elbisesini (izarını) yerde sürüyen kimsenin yüzüne bakmaz” buyurmuştur.(Müttefekun alyh).
Ebû Hureyre (r.a)’dan Hz. Peygamber (s.a.v): “Elbisenin ucunun topuklarından aşağısı ateştedir.” buyurmuştur.(Buhari).
Ebû Zer(r.a)’dan Hz. Peygamber (s.a.v): “Üç kimse vardır ki, Allah kıyamet günü onlarla konuşmaz, onların yüzüne bakmaz, onları temize çıkarmaz, onlar için acıtıcı bir azap vardır.” buyurmuştur. Rasûlüllah(s.a.v), bunu üç defa söylemiş, Ebû Zer(r.a): “Zarar ettiler, kaybettiler... Ey Allah’ın Rasûlü, kimdir bunlar?” demiş, o da: “Kibir elbisesini yerde sürüyen, yaptığı iyiliği başa kakan ve yalan yeminle malının sürümünü artıran” buyurmuştur.(Müslim).
İbni Ömer(r.a)’dan Hz. Peygamber(s.a.v): “Giyilen elbiselerde ucu aşağı salınanlar: İzar(=belden aşağısını örten peştemal)sarık ve gömlektir. Kim, büyüklük taslamak maksadıyla bir şeyin ucunu yerde sürürse kıyamet günü Allah onun yüzüne bakmaz.”buyurmuştur. (Ebû Davud- Nesâi)
Cabir b. Süleyim(r.a)’dan. Şöyle demişti: “İnsanların kendisinin görüşünü kabul ettiği bir kimse görmüştüm. Söylediği her şeyi kabul ediyorlardı. Oradakilere: “Bu kimdir?” dedim: “Allah’ın Rasûlü” dediler. Kendisine iki defa: “Aleyke’s- Selâmü(=Sana selam olsun.) Ey Allah’ın Rasûlü” dedim. “Aleke’s-Selâmü, deme. ‘Aleke’s-Selâmü” ölülere verilen selamdır. ‘es-Selâmü aleyke” (=selam sana olsun)’ de.” buyurdu. Kensine: “sen, Allah’ın Rasûlü müsün ?” dedim: “ben, Allah’ın Rasûlüyüm. Rasûlü olduğum Allah, sana bir zarar geldiğinde Kendisine dua ettiğinde zararı senden gideren, kıtlık geldiğinde Kendisine dua ettiğinde sana ekin bitiren, ıssız çölde iken bineğini kaybettiğinde Kendisine dua ettiğinde bineğini sana geri getirendir.”buyurdu. Kendisine: “bana tavsiyede bulunsan”dedim:” Kimseye sakın sövme. İyilik cinsinden hiçbir şeyi küçük görme. Kardeşinle güler yüzlü konuşmayı bile küçük görme. Çünkü bu da bir iyiliktir. Elbisenin eteğini baldırının yarısına kadar kaldır. Eğer kabul etmezsen topuklarına kadar kaldır. Elbisenin ucunu sakın yere salma. Çünkü bu davranış büyüklük taslamaktan gelir. Allah ise büyüklük taslamayı sevmez. Bir kimse sataşıp söver, sende olduğunu bildiği bir konuda seni ayıplarsa, sen onda olduğunu bildiğin bir konu da onu ayıplama. Onun yaptığının vebali kendinedir.” buyurdu.
Cabir b. Süleym(r.a): “Bundan sonra hür, köle hiçbir kimseye; deve koyun hiçbir hayvana sövmedim. “demiştir.(Ebû Davud-Tirmizi ve hasen denilmiştir.)
Efendimiz (a.s)ın o dönemde cahiliyye Araplarının ölülere bu şekilde selam vermeleri nedeniyle ‘Aleyke’s-Selamü’ ölülere verilen selamdır. buyurduğu bildirilmiştir.
Selametle!...
