Zincirle Gelen Öğrenci: Akşemsettin
Lütfi Şahin
“Alim kimse kurnazlığı ile değil, aklı ile hareket eden kimsedir.” (Lütfi ŞAHİN)
Yüzlerce yıl içerisinde tarih denilen sahnede oynamış olan insanlar, gerek günlük yaşamda gerekse de ilmi sahada ileri düzeylere ulaşmış insanlara hep imrenmiştir. Bu alim ruhlu insanlar hep gayret etmiş ve diğer insanlar ise yaptıklarına hayret etmiştir. Aslında her insan bir bilgin olabilir, önemli olan ise gayrettir.
Edison zamanının, Einstein zamanın nasıl ki büyük bilginlerinden; tarih sahnesinde yer alan diğer büyük bir bilginde “Akşemsettin” denilen kişidir.
1389 tarihinde Osmancık’ta Dünya’ya gelen bu alim kimsenin asıl adı “Şeyh Muhammed Şemsettin Bin Hamza” dır. Aslı Hz Ebu Bekir’e dayanan Akşemsettin’in babası da alim bir kimsedir.
İlk tahsilini Amasya’da gören Akşemsettin, diplomasını aldıktan sonra Osmancık’ta hocalık yapmıştır. Bir çok ilimde kendini yetiştirmiş bu kişi, sadece müspet bilimlerde değil, aynı zamanda din ilimlerinde de çok ileri düzeylere ulaşmıştır.
Ak sakallı olması ve devamlı ak elbiseler giymesi nedeniyle “Akşeyh”, “Akşemsettin” isimleriyle anılmış olan bu kişi zamanın büyüğü olan Hacı Bayram Veli’den ilim tahsil etmek ister ve bu nedenle hocalığı bırakıp Ankara’ya gelir. Hacı Bayram Veli’yi tanımayan Akşemsettin yoldan geçenlere Hacı Bayram Veli’yi sorar. Orada bulunan kimseler dükkanları dolaşan birkaç zatı göstererek; “işte şurada dükkanları öğrencileriyle beraber dolaşıp hayır toplayan kimse.” Akşemsettin’in yüzü buruşur ve oradan hemen ayrılır. Başka bir alimin yanında kendisini yetiştirmesi gerektiğini düşünür ve yola koyulur. Bir konaklama yerinde gördüğü rüya onu çok etkiler. Rüyasında “Hacı Bayram Veli’nin elinde bir zincir olduğunu ve zincirinin öbür ucunun kendi boğazına bağlı olduğunu görür. “ Akşemsettin büyük bir korkuyla uyanır ve yaptığı hatayı anlayarak hemen geriye, Ankara’ya doğru yola koyulur.
Akşemsettin Ankara’ya gelir ve derhal Hacı Bayram Veli’nin dergahına gelir. Burada bahçede öğrencileriyle çalışan Hacı Bayram Veli, Akşemsettin’in yüzüne bile bakmaz ve ona iyi davranmaz. Akşemsettin diğer öğrencilerle beraber bahçede çalışmaya başlar. Epeyce vakit geçer ve yemek vakti gelir. Hacı Bayram Veli öğrencileriyle beraber yemek yemeye başlar ve Akşemsettin’i yemeğe çağırmazlar. Yemeğin artıklarını orada bulunan köpeğe atarlar. Akşemsettin’ de bu artıkları köpek ile beraber yemeğe başlayınca, Hacı Bayram Veli onu çağırır ve “zincirle gelen birine iyi davranmamı bekleyemezdin” ifadesini kullanır.
Hacı Bayram Veli’nin yanında ilim tahsil eden Akşemsettin, söylenilen her şeyi yapmış ve yaptığı şeylerin hikmetini düşünerek çözmüştür. Kısa zamanda diplomasını almıştır. Hacı Bayram Veli’ye insanlar diğer öğrencilerine neden diploma vermediğini ve Akşemsettin’e kısa zamanda diploma verdiğini sorarlar. Hacı Bayram Veli’nin cevabı düşündürücüdür: “Akşemsettin benim söylediğim hiçbir şeyi sorgulamamış, söylediğim şeyleri yaptıktan sonra hikmetini çözmüştür… diğer öğrencilerim ise her zaman söylediğim şeyleri sorgulamıştır.”
Zamanında tıp ilminde, astronomi, biyoloji, matematik, fıkıh, tefsir gibi bir çok ilimde ilerleyen bu büyük zat ilk defa mikrop kavramını kullanmıştır. Avrupalı bilginlerden yüzlerce yıl önce mikroplar ile hastalıkların oluştuğunu ifade etmesi güzel bir olaydır.
Hacı Bayram Veli Osmanlı Padişahı 2. Murad’ın hocalığını yapmıştır ve 2. Murad bir gün Hacı Bayram Veli’ye sorar: “İstanbul’un fethi bana nasip olacak mı, Peygamberimizin hadisini ben gerçekleştirebilecek miyim?” Hacı Bayram Veli cevaplar: “Bu iş bana ve sana nasip olmayacak, ama senin oğlun Mehmet ile benim öğrencim Akşemsettin’e nasip olacak.”
Genç yaşta padişah olan Sultan Mehmet, hocası Akşemsettin, diğer alimler ve ordusu ile beraber İstanbul’a sefer düzenler ve gerçekten Hacı Bayram Veli’nin dediği gibi zafer nasip olur.
Bir çok talebe yetiştirmiş olan ve bir çok eser bırakan Akşemsettin, 1459 yılında vefat etmiştir. Türbesi Bolu ilinin Göynük ilçesindedir.
Akşemsettin gibi insanlara hizmet etmeyi sadece ben değil, sizlerde istersiniz zannedersem. Önemli olan kendine inanma ve gayret göstermedir. Sizlerin başarılı bir hayat yaşamanız temennisiyle…
