Osmanlının Ekonomi Üniversitesi: Ahilik Teşkilatı
Lütfi Şahin
“Bir elin nesi var, iki elin sesi var” anlayışı tarih boyunca hükmünü sürdürmüş ve birlik, beraberlik kavramları ile daha kuvvetli olunabileceği tecrübelerle sabit olmuştur. Öğrencilere birlik ve beraberliğin oluşturacağı kuvveti göstermesi açısından bir kibrit çöpünün kolayca kırılabileceğini, kibrit çöpü sayısı arttıkça kırılmanın zor olacağını belirten öğretmen, bunun Osmanlı’daki örneği olarakta bir teşkilattan bahsedecektir: Ahilik teşkilatı...
Köken olarak araplara dayanan ahilik teşkilatının türklerde kurucusu “Ahi Evren” adlı kişidir. Araplarda yer alan fütüvvet adlı teşkilattan etkilenen Ahi Evren, Hac-ı Bektaşi Veli’nin de etkisi ile de ahilik teşkilatını kurmuştur. Köken olarak “kardeşlik” anlamına gelen ahi kelimesine dayanmaktadır. İlk defa Kırşehir’ de ya da Karaman’da kurulmuş olabileceği tespitler içerisindedir.
Osmanlı içersinde sosyal ve ekonomik bir birliktelik olan Ahilik Teşkilatı, bugünlerin esnaf ve sanatkarlar odasına benzer bir işleve sahipti. Türklerin Anadolu’da yerleşik hayata geçmelerinde ve diğer milletlerden olan esnaf ve zanaatkarlarla boy ölçüşmelerinde çok önemli rol oynamıştır.
Gün içerisinde çalıştığı yerde mesleğin incelikleri öğretilmiş ve akşamları da ahiliğin felsefe taşları atılmış, ahiliğin incelikleri öğretilmiştir. Birbiri ile yardımlaşmanın önemini bilen ve bu mantıkla yetişen ahiler, aynı zamanda toplumda bulunan fakirlere de yardım etmeyi bir borç bilmişlerdir.
Ahilik teşkilatına üye olmanın yedi şartı vardı ve bu şartlar şu şekildedir:
1-Cimri olunmayacak,
2-Kimseye zulüm edilmeyecek,
3-Hırslı olunmayacak,
4-Tamahkar olunmayacak,
5-Her zaman haktan yana olunacak,
6-İşlerini güzel bir şekilde yapacak,
7-Doğru sözlü olunacak,
Yukarıda istenen şeyler aslında kişisel gelişim uzmanlarının yıllardır yazdığı ve işlediği şeylerden ibarettir. Duygusal zekanın günümüzde öneminden bahseden uzmanlar, yukarıdaki maddelerin olumlu sonuçlar doğuracağını da ifade edecektir.
Hırsızlık yapanlar, hayvan öldürenler (kasaplar), zina edenler, katiller, avcılar ve cerrahlar teşkilata kabul edilmiyordu.
Ahilik Teşkilatında olan dereceler şu şekilde sıralanabilir:
-Yiğit
-Yamak
-Çırak
-Kalfa
-Usta
-Ahi
-Halife
-Şeyh
-Şeyh-ül Meşayıh
Günümüzde bir çok şehirde esnaf ve sanatkar odaları ahilik haftasını kutlamaktadır. Birlik ve beraberlik hem ekonomiyi, hem de sosyal yaşamın güzelliği açısından büyük bir öneme haizdir. Bunun en güzel örneğini Ahilik Teşkilatı bize çok güzel bir şekilde göstermiştir. Nice güzellikleri beraberce yaşamanız ümidiyle...
