ONUNCU ASIRDA YAŞAMIŞ BİR DAHİ:BİRUNİ

5 Eylül 978’ de Dünya’ya gözlerini açan ve adeta tarih içerisinde “astronominin ve matematiğin babası olacağım” diyecek kadar büyük bir dahi olan kişi:Biruni.

        Tam adı Ebu Reyhan Muhammed Bin Ahmed El Biruni’dir. Harezm’de Dünya’ya gelen Biruni yaşamı içerisinde 180’den fazla eser yazmıştır. Ancak günümüze çok az eseri ulaşabilmiştir.

        Müslüman olan Biruni’nin Türk kökenli olduğunu söyleyenler olduğu gibi Fars kökenli olduğunu iddia edenler de olmuştur.

        Küçük yaşta babasını kaybeden Biruni’yi Harizmşahlar korumuştur. Sarayda matematik ve astronomi tahsili yapmıştır. Buradaki ilk hocaları İbn-i Irak ve Abdussamed Bin Hakim’dir.

        İlk kitabını 17 yaşındayken yazan Biruni daha sonra İran’a gitmiş ve burada da çalışmalarını sürdürmüştür.

        Yazdığı eserlerden Aristo’yu bildiği anlaşılmaktadır. Zamanın büyük alimlerinden İbn-i Sina ile bazı konularda ters düşmüştür. İbn-i Sina ile yaptığı yazışmalardan bu durum ortaya çıkmaktadır.

        Biruni kitap okumaktan daha çok direk bilimle uğraşmanın insanı daha çok geliştireceğini savunmuştur. Bu durum günümüzdeki yaparak-yaşayarak eğitim yöntemine uymaktadır.

        1017 yılında Gazneli Mahmut Harezm Devleti’ni yıkınca Biruni Gazni şehrine giderek Gaznelilerin himayesine girmiştir. Sarayda büyük itibar gören Biruni Gazneli Mahmut’un Hindistan seferine katılmıştır. Hindistan alınınınca burada Nendene şehrine yerleşmiş ve bilimsel çalışmalarına devam etmiştir. Burada Sanskritçeyi öğrenerek Hintlilerin kültürleri üzerine araştırmalar yapmıştır.

        İleriki yıllarda Gazni şehrine gitmiş ve yaşamının geri kalanını burada tamamlamıştır.

        Modern astronominin kullandığı bir çok veriyi daha o yıllarda eserlerinde dile getiren Biruni’nin matematik, coğrafya, tarih, kimya, sosyoloji, farmakoloji, tıp, felsefe, fizik, psikoloji gibi onlarca dalda yazılmış eserleri mevcuttur. Yaşamı içerisinde birde roman yazmış olan Biruni’nin astroloji üzerine yazdığı bir kitabı da mevcuttur.

        Yaşamı içerisinde yüzlerce eser yazmış olan Biruni’nin en önemli eserleri şunlardır:

         1-El-Âsâr'il-Bâkiye an'il-Kurûni'i-Hâli-ye

        2-El-Kanûn'ül-Mes'ûdî

        3-Kitâb'üt-Tahkîk Mâ li'l-Hind

        4-Tahdîd'ü Nihâyeti'l-Emâkin li Tas-hîh-i Mesâfet'il-Mesâkin

        5-Kitâbü'l-Cemâhir fî Mâ'rifet-i Cevâ-hir

        6-Kitâbü't-Tefhîm fî Evâili Sıbaâti't-Tencîm

        7-Kitâbü's-Saydele fî Tıp

        Batı ülkelerinde Alberuni ya da Aliboron adıyla anılan Biruni için ırk denilen kavramın önemi yoktu. Aynı zamanda bütün dinlere de saygı göstermiş bir bilgindir.

        Tıp alanında ilk defa sezeryanla bir bayanın doğum yapmasını sağlayan Biruni, aynı zamanda eczacılık ile ilgili eserleriyle de dikkatleri üzerine çekmiştir.

        13 Aralık 1048 tarihinde vefat etmiştir.

        KAYNAKÇA:

        1-http://tr.wikipedia.org/wiki/El-Bir%C3%BBni