Kuş Gribi Üzerine
Lütfi Şahin
İnsanoğlu, diğer canlıları kendisi için kullanmış ve kullanacaktır da… Diğer canlıların etinden, sütünden, yumurtasından, derisinden vb şeylerinden faydalanan insanoğlu, aklı ile diğer canlılar üzerinde egemen güç olmuştur.
Robinson Cruso örneğinde olduğu gibi insanlar hem maddi anlamda ve hem de manevi anlamda yaşamlarını sürdürebilmek için diğer canlılara muhtaçtır. Bu nedenden dolayı da diğer canlıların sağlığı ve varlığı, insanın yaşamı için önem arz etmektedir. Belki bazı okurlarım sorabilir; “diğer canlılar maddi anlamda gerekli, ancak manevi anlamda nasıl bir gereksinim var?” Düşünsenize, sizler çöl gibi olan bir yerde mi daha huzurlu olursunuz? Yoksa yemyeşil ve ormanlık olan bir yerde mi? Bu ve buna benzer örneklendirmelere binlerce uzatmamız mümkündür.
Göl kıyısında oturup balık tutan insanlar manevi bakımından kendilerini rahatlatırken, uçup giden yeşil başlı ördekleri görürler ve radyolarından yeşil başlı ördeklerin taşıdığı bir hastalık etkenini dinlerler. Bu etkenin adı; “kuş gribi” adı verilen hastalıktır. Evet, bu günlerde adından çokça söz ettiren ve hem kuşlar için ve hem de insanlar için öldürücü etkiye sahip olan “kuş gribi” ya da diğer adıyla “tavuk vebası” adı verilen hastalık, genel ifadeyle yabani kuşlarla ve özellikle de yeşil başlı ördekler ile taşınmaktadır. Evcil kuşlar için öldürücü olan bu hastalık, yeşil başlı ördekler için öldürücü etki göstermemekte ve bu hayvanlar basit bir hastalık olarak atlatabilmektedirler. Ancak önemli olan ise dışkılarıyla ve diğer artıklarıyla taşıyıcılık rolü üstlenmeleridir.
Kuş gribine neden olan virüsün adı “H5N1” virüsü olup, bu virüs 56°C’de 3 saat canlı kalabilmekte, 60°C’de 30 dakika canlılığını sürdürebilmektedir. Bu virüs domuzları, kuşları ve önemli olarak ta insanları enfekte edebilmektedir. Ancak bu güne kadar insandan insana geçen bir formu tespit edilmemiştir. Daha çok kanatlı hayvanlar ile uğraşan insanlarda görülebilmektedir. Evcil hayvanlara geçme ise daha çok yabani kuşların artıkları ile olmaktadır.
Bu hastalıktan korunmak için alınacak en önemli tedbirlerin başında ise hijyen şartlarına dikkat etmek söylenebilir. Kanatlı hayvanlar ile uğraşanlar ayrı bir elbise ile hayvanların yanına girmeliler, hayvanların yanından çıktıktan sonra üstlerini çıkartıp, ellerini ve ayaklarını yıkamalıdırlar. Hastalık belirtisi görülen hayvanlara dokunulmamalı, hemen yetkili kişilere bildirilmelidir. Bu hayvanlar pişirilirken iyi pişirilmeli ve kesimleri de hijyenik şartlarda yapılmalıdır.
Çocuklar eğitilmeli, ellerini bol bol yıkamaları söylenmelidir. Dışarıda bir kuş ölüsü görecek olurlarsa büyüklerine bildirmeleri ifade edilmeli ve bu konuda uyarılmalıdırlar.
Avian influenza denilen bu hastalık etkeni daha insandan insana geçmemiştir, korkulan ise bu hastalığın insan gen yapısına uygunluk sağlayacak genetik transferleri yapıp, insandan insana geçecek şartları oluşturmasıdır.
Bu hastalık için bir aşı olmayıp, çalışmalar sürmektedir. M2 inhibitörleri ve nörominidaz inhibitörleri ilaç olarak kullanılmaktadır.
Kuş gribinde ve diğer griplerde önemli olan temizlik şartlarına dikkat edilmesidir. Bu konuda hem kendimizi ve hem de çevremizi bilinçlendirmeliyiz.
