Kuduz Hastalığı Üzerine
Lütfi Şahin
Zamanlar içerisinde insanların en sadık yardımcılarından birisi olan ve insanları tehlikeli yabani hayvanlara karşı korumuş olan “köpek” dediğimiz hayvanlardır. Ancak bu ifadenin açılımı zaman zaman bozulmaktadır.
Evlerde beslediğimiz köpek ve kedi gibi canlılar, zaman gelmekte en tehlikeli virüsün taşıyıcılığını yapmaktadır. Bu virüs ise “Rabies” adı verilen ve meydana getirdiği hastalıkta kuduz olarak bilinen etkendir.
Bu virüs normal şartlar altında evcil canlılarda fazla taşıyıcılık göstermemesine rağmen, yabani hayvanlardan geçiş ile hastalanabilmektedir. Yabani hayvanlardan özellikle yarasalar bu virüsün taşıyıcılığını yapmaktadır. Bunun dışında atlar, koyunlar ve diğer tüm memelilerde bu hastalık görülebilmektedir.
Bu hastalık etkeninin insana bulaşması genellikle hastalık etkenini taşıyan canlının ısırması sonucu gerçekleşmektedir. Bunun dışında hastalık etkenini taşıyan canlının salyasının insanda bulunan bir yaraya teması sonucunda da risk oluşmaktadır. Hayvanın idrarından ya da dışkısından geçme söz konusu değildir.
Kuduz hastalığı merkezi sinir sistemi hastalığıdır. Etkeni taşıyan canlı bir insanı ısırdığı zaman virüs kaslara, oradan periferik sinirlere ve oradan da merkezi sinir sistemine hareket eder. 10 gün ile 2 yıl arasında değişen bir kuluçka döneminden sonrada hastalık baş gösterir. Merkezi sinir sistemine yerleştikten sonra virüs hızlı bir şekilde canlının tükmüğüne de geçer ve bu nedenden dolayı hastalanan canlı tükmüğünü tutamaz.
Hastalık eğer ki aşı ile tedavi edilmeyecek olursa, sonuç ölümdür. İnsan ısırılacak olursa hemen yara sabunlu su ile yıkanmalı ve daha sonra bir sağlık kuruluşuna gidilmelidir. Isıran hayvan gözlem altında tutulmalıdır. Isırılan insana 0, 3, 7, 14. günlerde aşı yapılır, ayrıca immunoglobilin verilir. Aşılar artık koldan uygulanmakta ve çok nadiren alerji oluşturmaktadır. Eğer ki alerji oluşturacak olursa, alerji için uygulanan teknikler uygulanmalıdır.
Kuluçka evresinde ortaya çıkan belirtiler kısaca şöyledir: ilk belirti olarak boğaz ağrısı görülür. Ateş ve kusma bunu takip eder. Halsizlik ve mimiksiz yüz ifadesi görülür. Sudan korkmada bunu takip eder. Daha sonra ise felç durumu görülür.
Kuduzdan korunmak için önlemler alınmalıdır. Bu önlemlerin başında evcil hayvanların aşılanması önemlidir. Evcil hayvanların her yıl aşılarının yapılması kuduzdan korunmada en önemli etkendir. Ayrıca yabani hayvanlar ile evcil hayvanların temas kurmaması önemlidir. Mümkünse evcil hayvanların özellikle salyaları ile temas etmemeye çalışmalıyız.
Solunan havadan kuduzun bulaşması nadirendir ve laboratuar şartlarında görülmektedir. Bu nedenden dolayı laboratuar çalışanları ile veteriner hekimlerin dikkat etmesi önemlidir. Bunun yanında çocuklarımızı bilinçlendirmemiz gereklidir.
Hayvanların sağlığı önemlidir, ancak bir insanın hayatı çok daha fazla önemlidir. Bu nedenden dolayı da kuduz hastalığına karşı dikkat edilmesi çok önem arz etmektedir.
Lütfi ŞAHİN
