Eski Garaj ve Bit Pazarı

Eskinin Efsunu,
bazen bir köy otobüsüyle,
bazen bir şebit ekmek kokusuyla,
bazen de bir eski eşyayla sarar insanı…
Uzun zamandır gidelim diyerek planladığım ama en sonunda gerçekleştirdiğim bir geziydi. Konya’da eski garaj diye bilinen, köy otobüslerinin hareket yeri olan bir garajdır Eski Garaj. Özellikle Konya’nın güney ilçeleri olan Çumra, Hadim, Bozkır, Taşkent ve Aladağ yöresi diye bilinen Torosların eteklerinde ve zirvelerinde konumlanmış köylere gitmek istiyorsanız Eski Garaja uğramak zorundasınızdır. Ayrıca Karaman ve Karaman’ın ilçelerine de otobüsler buradan kalkar.
Eski Garaj’ın çocukluğumdaki yeri de ayrıdır. Yaz başında kendi başıma daha çocukken bu garaja gelir, civarında kurulan seyyarlardan cebime konulan parayla yazın yeni çıkan sebze-meyvelerinden poşetler dolusu alır, hatta yanına rahmetli babaannem sever diye onlarca şehir ekmeği alır, kocaman bir çuvalla yaz yolculuğum başlardı. Şehir ekmeği, şuan da hepimizin evinde tükettiği, her gün eve dönerken aldığımız ekmek. Malum eskiden köyde yaşayan insanlar yufka ya da “Şebit Ekmek” dediğimiz ateşte, ocak başında zahmetle ama neşeyle pişirilen hatta şifa yönü ve tat yönüyle şehir ekmeği ile asla mukayese edilemeyecek bir ekmek yerdi. Eskiden şehirle bağı az olan köy insanı şehir ekmeği yemeyi ya da ikram etmeyi severdi. Şehirden gelen birisinin şehir ekmeğini köye götürmesi de güzel karşılanırdı. Ya da ben öyle anımsıyorum. Günümüzde artık birçok markette şebit ya da yufka ekmekler ekmek reyonlarında satılan, şehir halkının da severek tükettiği ekmekler arasında. Geçenlerde bir yufkacıdan böreklik yufka satın alırken canım yine şebit ekmek çekmişti, almıştım. Ama inanın köy yerinde yapılan ekmek gibi asla değil.
Şebit ekmek üzerine de uzun uzun yazılar yazılabilir. Lakin şebiti benim yanımda kıymetli yapan, ateşinde piştiği odunun dağ esintilerini ekmeğe bulaştırmasıdır. Şebit ekmeği lezzetli yapan diğer bir durum ise, köyün temiz havasının ve suyunun hamurun harcında olmasıdır. Şehirde arasak da bulamayacağımızı huzurun kaynağıdır şebit ekmek. Hele arasına haşlanmış yumurta, yağ, taze soğan sarıp- sıkıp yemek ise tam anlamıyla şifadır.
Çocukluk yaşlarım diye adlandırdığım bu zamanlar daha ilkokul yıllarıma dayanır. Düşünsenize ortaokul öğrencisi bile olmayan bir çocuk 600km öteden, başka bir şehirden önce Konya’ya kendi başına gelir, daha sonra o zamanlarda köy otobüsü ile beş-altı saat süren köyüne giderdi. Günümüz anne-babalarının cesaret edemediği türden bir durumdur bu bahsettiğim. Günümüzde imkansız diye adlandırılacak bir durum yani…
Aslında maksat eski garaj civarında kurulan bit pazarına yolumuzu düşürmek ve duygularımızı paylaşmaktı. Ama hep bir efsunu olan her eski gibi eski garaj kelimesinin hatırlattıkları bu yazıyı kuşatıverdi. Kimine göre işi bitmiş, bir şey olmaz dedikleri, kullanmadıkları eşyalar, kitaplar kısaca insana dair her türlü nesnenin alınıp satıldığı yerlerdir bit pazarları. Osmanlı İstanbul’unda Bayat ya da Bat pazarı, Berlin’in “Strasse des 17. Juni, Paris’in kuzeyinde Marche aux puces Saint-Ouen, Türkiye’de Bit Pazarları aslında geçmişin sırlarla dolu yanının “eski” adıyla sunulduğu, el değiştirdiği eşyaların insanda tarifi imkansız duygulanmaları uyandırdığı yerlerdir. İnsan kentin kuşatmasını kırmak ve aslında değişik bir nefeslenme ihtiyacı duyuyorsa, ki nefesi değiştirmek istemeyen yoktur. O yüzden böylesi mekanlara ara sıra dalmalıdır insan. Adımlamak yetmiyor, dalmak gerekiyor ki, o büyü verici havayı soluyabilsin. Kullanım amacının ne olduğunu bilmediğiniz eşyalar insanı aslında acziyeti ve bilgisizliği ile de yüzleştiriyor. Bu yüzden böylesi yerler yüzleşme mekanlarıdır. Gururundan ve kibrinden duvarlar örmüş insanın duvarlarını yıkma yerleridir.