Ayla KAYMAZ

Orient Ekspresi 

Ayla KAYMAZ

Biraz kafamız dağılsın sizlere Orient Ekspresi’nin büyülü hikayesini anlatayım.
“ “Trenlerin kralı” ve “kralların treni” olarak anılan Şark Ekspresi, orijinal adıyla Orient Express, Avrupa tarihinin ilk lüks trenidir. Bu lüks trende perdelerin ipekten, kadehlerin kristalden, sofralarınsa gümüşten olduğu söylenir. Tarihi boyunca birçok önemli ismi taşıyan Şark Ekspresi; Viyana, Budapeşte, Milano ve Venedik gibi muhteşem Avrupa başkentlerini aşarak yaklaşık 80 saatte İstanbul’a gelmektedir. Onu özel kılan tüm bu özellikleri nedeniyle de birçok insana ilham kaynağı olmuş ve kitaplarda, filmlerde sıkça konu edilmiştir.
Fransız demiryolu işletmesi Wagons- Lits’e ait olan Orient Ekspresi, ilk seferine 4 Ekim 1883’te çıktı. Paris’ten Varna Limanı’na kadar trenle seyahat eden ve oradan gemiyle İstanbul’a gelen yolcular arasında farklı ülkelerden önemli diplomatlar, The Times gazetesi muhabiri, romancı ve gezgin Edmond About gibi isimler vardı. Hatta Edmond About bu seyahat ile ilgili anılarını 1884 yılında yayımladığı De Ponteise à Stamboul isimli kitabında detaylı bir şekilde anlattı. Orient Ekspresi, o dönemde sadece saraylarda rastlanabilecek bir lüks anlayışına sahipti. Zengin ve soylu insanlar bu lüks yuvasında adeta para harcamak için yarışıyorlardı. Öyle ki günde birkaç kez kıyafet değiştirmemek, akşam yemeğine özel bir şeyler giymeden katılmak görgüsüzlük olarak değerlendiriliyordu. Elbette Orient Ekspresi’nin tercih edilmesinin tek nedeni sahip olduğu konfor değildi. Bu özel sefer, yaylı arabayla yaklaşık 2,5 ay sürecek bir yolu 80 saat gibi kısa bir zaman aralığına indirmişti. İstanbul’da onlara aynı konforu yaşatacak bir otel olmalıydı. İşte Pera Palace Hotel tam da bu amaçla inşa edildi. 1895 yılından itibaren Orient Ekspresi ile İstanbul’a gelen yolcular yine Wagons- Lits’e ait olan Pera Palace Hotel’de konaklamaya başladılar. 
Orient Ekspresi; taşıdığı ünlü yolcular, konu olduğu kitaplar ve filmler kadar önemli başka bir âna daha tanıklık etti. I. Dünya Savaşı yıllarında (1914-1918) ekspres seferleri yapılamadı. Bu yıllar arasında tren, istasyonda öylece bekletildi. Savaşın ardından ise vagonlardan biri Fransa’da bir ormana çekildi. İşte I. Dünya Savaşı’nı bitiren ateşkes antlaşması, Alman temsilciler ile Fransız ve İngilizler arasında Orient Ekspresi’nin 2419 numaralı vagonunda imzalandı.
Savaşların ardından değişen, kaybedilen güzergahlar ile beraber her ne kadar seferlerine yeniden başlasa da çeşitli kısıtlamalar sebebiyle zaman içerisinde önemini yitirdi. 27 Mayıs 1977 tarihli sefer, ünlü Orient Ekspresi’nin Paris-İstanbul arasındaki son seferiydi… Tren günümüzde İstanbul-Venedik arasında farklı bir güzergahta faaliyet göstermektedir.
Uzun yıllar boyunca adından söz ettirmeyi başaran Orient Ekspresi’nin vagonları, daha sonra bir İngiliz ve Fas Kraliyet Sarayı Müzesi tarafından satın alındı ve onun büyülü hikâyesi, daima anılmak üzere tarihin tozlu rafları arasındaki yerini aldı…”

Yazarın Diğer Yazıları