Sağlık ve çay keyfi dengesi: Günde bir bardak çayın etkileri neler?

Kökleri bin yıllar öncesine, Çin'e dayanan çay bitkisi, başlangıçta toplumun her kesimi tarafından içilen bir içecek olarak kabul edilmedi. Köken efsanesi milattan önce 3000'lere kadar uzanıyor: Çin İmparatoru ve bitki bilimci Shen Nung, bir akşam hizmetçisi su kaynatırken ağacın altında oturuyordu. Ağaçtan düşen yapraklar suya karıştı; su koyu kahverengiye dönüşüp yeni bir sıvı oluşturdu. İmparator bu keşfi merakla denedi ve sıvının tadına baktı. Benzer bir hikaye Hindistan'da da anlatılıyor.

Türkiye için çay, hayati bir öneme sahip. Son yıllarda üretimin artmasıyla birlikte çay poşetleri de yaygınlaşmış durumda. Halk arasında "sallama çay" denilse de siyah çayın ötesindeki bitkilerden elde edilen tozlar da bitki çayı olarak adlandırılıyor.

Aslında net bir ifadeyle, "çay" kelimesi içeceğe değil, çay bitkisine işaret ediyor. Ancak tüketim alışkanlıklarının değiştiği bu süreçte, günümüzde farklı bitki yapraklarından yapılan içecekler bile rahatlıkla "çay" olarak adlandırılıyor.

FAYDALARI NELERDİR?
İşte çayın faydaları:

Sindirimi düzenler ve bağırsakların rahat çalışmasını sağlayabilir.

İçeriğinde yer alan tein maddesi ile zihni harekete geçirir; odaklanmayı artırabilir.

Sıcak olarak tüketildiği için damarları gevşeterek kan akışını yavaşlatan bir etkiye sahiptir.

Özellikle limonlu çayın faydaları arasında kanser riskini azaltma da olduğunu söyleyen araştırmalar mevcuttur.

Yavaşlayan kan akışı ile vücudun kendini soğutmasını sağlayarak çok sıcak yaz aylarında harareti alabilir.

Çayın beyne faydaları da vardır. Çalışma verimini ve odaklanma kapasitesini artırdığı söylenmektedir.

Sadece çayın değil çay buharının faydaları da bulunmaktadır. Çayın buharına gözlerinizi dikkatli şekilde 1-2 dakika tuttuğunuzda ya da ılık poşet çayla gözlerinize 1-2 dakika pansuman yaptığınızda göz yorgunluğu, çapaklanma gibi göz rahatsızlıklarını hafifletebilirsiniz.

Laboratuvar ortamında yapılan araştırmalara göre çayın içeriğinde yer alan epigallokateşin gallat adı verilen bileşiğin insülin direnci üzerine iyileştirici etkisi olduğu gözlemlenmiştir.

10 yıldan uzun süren bir araştırmaya göre günde 4 fincandan fazla siyah çay içen kişilerin inme riskine karşı %32 oranında korundukları ortaya çıkmıştır.

Bir antioksidan grubu olan flavonoidler, düzenli tüketildiğinde yüksek tansiyon ve kolesterol etkilerini azaltır. Çay da antioksidan maddeler içerir.

ZARARLARI NELERDİR?
Çayın faydaları bilimsel olarak da biliniyor olsa da fazla tüketiminde ya da içindeki kafein gibi maddelere hassasiyeti olan kişilerde zararlı bir içeceğe de dönüşebilmektedir.

Sık tüketime bağlı dişlerde sararma yaratabilir.

Kan emilimini düşürebilir.

Demir eksikliğiniz bulunuyorsa dikkatli tüketmenizde fayda var.

Çayın bebeklere faydaları olup olamayacağı konusunda hassas olunmalıdır.

Demir emilimini düşürdüğü için çocukların içmemesi daha iyidir.

Aç karnına fazla içildiğinde mide rahatsızlığına sebep olabilir.