Konya'nın Türkiye ekonomisine olan katkısı raporlara yansıdı

Konya Ticaret Odası Başkanı Selçuk Öztürk, “Şehrimizin geniş bir perspektiften somut olarak resmini ortaya koyarak, bir başucu eser haline getirdiğimiz rapor, Konya’nın geleceğini planlanması açısından büyük önem taşımaktadır” dedi.

Başkan Öztürk, Konya Ekonomi Raporu ile ilgili şu ifadelere yer verdi:

“Konya Ticaret Odası olarak, 142 yıllık köklü geçmişimiz ışığında, Selçuklu’dan ve Osmanlı’dan aldığımız mirasla şehrimize ve ülkemize canla başla hizmet etme gayreti içerisindeyiz. Dünyada ve ülkemizde yaşanan gelişmeleri yakından takip ederek, hızlı bir şekilde tüm hizmetlerimizi ve süreçlerimizi güncelleyerek üyelerimize ve şehrimize aktarma sorumluluğu ile hareket etmekteyiz. Konya Ekonomi Raporu 2023, çok kapsamlı ve detaylı bir çalışmanın ürünüdür. Bu yayında onlarca kurum ve kuruluştan; nüfus, eğitim, kültür-sanat, turizm, hayvancılık, tarım, enerji, dış ticaret, iletişim, ulaşım, istihdam, sağlık, yatırımlar ve ekonomi alanlarında aldığımız verileri Türkiye karşılaştırmalarıyla Konya’mızı daha iyi tanımak ve tanıtmak için sistematik olarak yerleştirdik. Böylece şehrimizin oldukça geniş bir perspektiften somut olarak resmini ortaya koyarak, bir başucu eser haline getirdiğimiz rapor, Konya’nın geleceğini planlanması açısından büyük önem taşımaktadır. Yayınlanan eser, bir anlamda şehrin bugünkü ekonomik karnesini yansıtmakta ve geleceğe dair planlamalar yapılabilmesi açısından yol gösterici nitelik taşımaktadır. Konya gerek üretim çeşitliliği gerek modern altyapıya sahip organize sanayi bölgeleri, gerekse yüksek dış ticaret potansiyeli açısından ülkemizin yıldız şehirleri arasında yerini almaktadır. Ancak daha büyük hedeflere ulaşılabilmesi için dünya pazarının iyi tahlil edilip, yarın bu pazarlarda güçlü aktörlerden birisi olabilmek için bugün atılacak adımlar, planlamalar, hayati önem taşımaktadır. İşte bu çalışmalar ülkemizin gelecekte dünyanın ilk on ekonomisi arasında yer alacak yatırımlara yön verecek alt yapıyı hazırlamaya katkı sağlayacaktır. Raporda öne çıkan başlıklar ve yapılan SWOT analizleri sonucunda belirlenen Konya’nın güçlü ve zayıf yönleri tek tek ele alınıp yatırımlar ve üretimler buna göre yönlendirilecektir. Çalışmanın ülkemiz ve şehrimiz ekonomisine katkı sağlamasını temenni ederek kamuoyu ile paylaşıyoruz. Raporun hazırlanmasında emeği geçen tüm çalışma arkadaşlarımıza, veri sağlayan kurum ve kuruluşlara ve destek veren tüm paydaşlarımıza teşekkürlerimi sunarım.”

RAPORDA ÖNE ÇIKAN BAŞLIKLAR

• 2022 yılında 2 milyon 296 bin 347 kişilik nüfusu ile Türkiye’nin nüfus bakımından en büyük 6. ili olan Konya, 2023 yılında da 2 milyon 320 bin 241 kişilik nüfusu ile 6. sıradaki yerini korumuştur. 2022 yılına göre Konya’nın nüfusunda 23 bin 894 kişilik artış gerçekleşmiştir. 
• Yükseköğretim Kurumu’nun açıklamış olduğu istatistiklere göre, 2023 yılında öğrenci sayıları en fazla olan iller sıralamasında bir önceki yıla göre değişiklik olmamış ve İstanbul ilk sırada yer almıştır. İstanbul’u sırasıyla Ankara ve İzmir takip etmektedir.
• Üç ilde yer alan toplam öğrenci sayısı 1 milyon 404 bin civarındadır. Konya, 129.339 öğrenci sayısı ile bir önceki yılda olduğu gibi dördüncü sırada yer almaktadır. Öğrenci sayısı en yüksek olan dört il içerisinde akademisyen başına düşen öğrenci sayısı en yüksek olan il 23,0 ile Konya’dır.  

• Konya İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü istatistiklerine göre, 2023 yılında Konya’ya gelen turist sayısı bir önceki yıla göre 14.427 kişi artarak 693.515 kişi olmuştur. Turistlerin Konya’da geceleme sayısı ise bir önceki yıla göre 9.062 artarak 981.544’e yükselmiştir.
• İlimizin yüzölçümü 4.083.800 hektardır. Yüzölçümü ile yurdumuzun en geniş arazi varlığına sahip ili olup 2023 yılında 1.882.068 hektar alanda tarım yapılmıştır. Konya’nın tarım alanı Türkiye’nin toplam tarım alanının %7,86’sını oluşturmaktadır. Türkiye geneli ile kıyaslandığında Konya’da işlenen tarım alanı oranının oldukça yüksek olduğu görülmektedir. 2023 yılında işlenen tarım alanı Konya’nın toplam alanının %46’sını oluşturmaktadır.
• Konya’nın özellikle tahıl ürünleri konusunda Türkiye’de açık ara önde olduğu söylenebilir. Tahıl üretiminde %10,2 ile Türkiye'de ilk sırada olan Konya, 2023 yılında 5 milyon 728 bin ton tahıl üretmiştir. Bununla birlikte 2023 yılında Konya Ovası’nda yağışın az olması nedeniyle Konya’da toplam tahıl ürünleri üretim miktarı 2022 yılında bir önceki yıla göre %42,5 oranında artarken, 2023 yılında sadece %8,4 oranında artmıştır.

• Ticaret Bakanlığı lisanslı depoculuk verilerine göre; 2023 yılı sonu itibariyle 187 lisans verilen lisanslı depo işletmesi bulunmaktadır. Lisanslı depoların toplam kapasitesi 10.056.653 tondur. Lisanlı depoculukta lisansı olan depolara iller bazında bakıldığında; ilk sırada 2 milyon tonluk kapasitesiyle Konya gelmektedir. Konya’nın ardından 813 bin tonluk kapasitesiyle Adana ikinci, 641 bin tonluk kapasitesiyle Diyarbakır üçüncü sırada yer almaktadır.
• Türkiye'nin küçükbaş, büyükbaş hayvan, kümes hayvanı ile et, süt ve yumurta üretimine önemli katkıları olan Konya, sahip olduğu geniş meralar ve bitkisel üretim alanları ile hayvancılığın gelişmesine önemli katkılar sağlamaktadır.
• Konya; sahip olduğu 9’u aktif 12 adet organize sanayi bölgesi, Bakanlık destekli 18 küçük sanayi sitesi, Konya iline bağlı ilçelerde yer alan 29 küçük sanayi sitesi ve il merkezinde 89 küçük ve özel sanayi sitesi ile Türkiye ekonomisinin istihdam ve sanayi yükünü sırtlayan illerden bir tanesidir.
• Sanayi odaklı üretim misyonuyla ülkemizin yükselen ekonomilerinden birisi olan Konya’da, 2023 yılı verilerine göre Organize Sanayi Bölgesi’nde 1.874, sanayi sitelerinde 19.189 işyeri olmak üzere toplamda 21.063 işyeri faaliyet göstermektedir. Sanayi bölgesinde belli başlı faaliyet alanları; otomotiv yedek parça sanayi, makina sanayi, tarım makina ve ekipmanları sanayi, plastik sanayi, mobilya ve ahşap sanayi, metal sanayi, döküm sanayi, gıda sanayi, inşaat yapım malzemeleri, ambalaj sanayidir.
• İlimizde 5.546 hektar alana sahip 9 aktif organize sanayi bölgesi bulunmaktadır. Ayrıca Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı desteğiyle yapılan 18 adet, Bakanlık desteği olmadan yapılan 105 adet sanayi sitesi bulunmaktadır.

• Türkiye’nin en fazla organize sanayi bölgesine sahip illerinden birisi olan Konya; parselasyon/imar çalışmaları devam eden Ilgın, Sarayönü ve Akşehir Gıda İhtisas OSB’leri ile birlikte toplamda 12 adet OSB ile Türkiye ekonomisinin sanayi lokomotifleri arasında yer almaktadır. 2023 sonu itibarıyla aktif 9 OSB’de 70 binin üzerinde çalışana istihdam sağlanmaktadır.
• Konya, son 15 yıldır (2011 yılı hariç) üretimi tüketiminden yüksek bir şehir olma statüsünü sürdürmektedir. 2023 yılında 1.74 milyar dolar fazla vermiştir. Türkiye dış ticaret dengesi incelendiğinde 106.23 milyar dolar açık vererek ithalatı ihracatından çok daha fazla olmaktadır. Başta enerji olmak üzere ham madde tedarikleri Türkiye’nin dış ticaret dengesinde açık vermesinin temel sebeplerindedir.
• 2016 yılında 1,31 milyar dolar olan Konya ihracatı 7 yılda %157 artarak 2023 yılında 3,37 milyar dolara çıkmıştır. Türkiye ihracatındaki bu artış oranı ise %71’de kalmış ve 149,25 milyar dolardan 255,54 milyar dolara yükselmiştir. İhracat rakamları grafiğinde, 2023 yılında hem Türkiye hem de Konya ihracatında hafif bir yükseliş olduğu görülmektedir
• Sosyal Güvenlik Kurumu verilerine göre Türkiye sıralamasında; SSK’lı (4/a) ve BAĞ-KUR (4/b) aktif çalışan sigortalı sayısında İstanbul ilk sırada yer alırken Emekli Sandığı (4/c) aktif çalışan sigortalı sayısında ise Ankara ilk sırada yer almaktadır. 

Konya’nın Türkiye’deki sıralaması şu şekildedir: 

SSK’lı çalışan sayısında 416.755 kişi ile 9., 

Esnaf çalışan sayısında 109.112 kişi ile 6.,

Çalışan memur sayısında 95.498 kişi ile 5. sırada yer aldığı görülmektedir. 

• 2023 yılında kurulan yabancı sermayeli şirketlerin illere göre dağılımına bakıldığında ilk sırada gerek şirket sayısı (7.090) gerekse sermaye miktarına (25.620.068.385 TL) göre açık ara İstanbul yer almıştır. Kurulan yabancı sermayeli Anonim ve Limited Şirketlerin 1.007’si Antalya’da, 636’sı Ankara’da, 434’ü İzmir’de, 431’i ise Mersin’de kurulmuştur. Konya ise 160 şirket ile Türkiye’de 8. sırada yer almıştır.
• 2023 yılında ülkemizde yatırım teşvik belgeleri sayısına bakıldığında ilk sırada 1.580 belge ile İstanbul ili gelmektedir. 750 belge ile Konya 5. sırada yer almaktadır.
• AR-GE Merkezlerinin iller bazında dağılımına bakıldığında 2023 yılında Konya 21 Ar-Ge merkezi ile 9. sırada yer almaktadır. İlk sırada 414 Ar-Ge merkezi ile İstanbul yer alırken, Ankara 145 merkez ile ikinci, Kocaeli ise 133 Ar-Ge merkezi ile üçüncü sırada yer almaktadır.
• Marka başvuru ve tescil sayısında Konya, Konya 2023 yılında marka başvurularında 6., marka tescilinde ise 5. sırada yer almıştır. 2023 yılında Konya’nın 5.275 adetlik marka başvurusunun yaklaşık olarak %85,3’ü (4.502) kabul edilerek tescil edilmiştir.
• Patent istatistiklerine bakıldığında, 2023 yılında Konya’nın patent başvuru sayısının bir önceki yıla göre %18,3 artış göstererek 181 olduğu görülmektedir. Bu başvuruların yaklaşık olarak %22,1 (40) kabul edilerek patent tescili yapılmıştır. Konya, patent başvuruları Türkiye sıralamasında bir önceki yıla göre bir sıra ilerleyerek 8. sırada yer alırken, tescil edilen patent sayısı sıralamasında da 8. sırada yer almıştır.
• Endüstriyel tasarımda Konya, Türkiye sıralamasında 7. sırada yer almaktadır. 2023 yılında Konya’da 1.690 endüstriyel tasarım başvurusu yapılmış ve 1.675 endüstriyel tasarım tescili yapılmıştır. Konya, endüstriyel tasarım başvuru ve tescil verilerine göre 7. sırada konumlanmaktadır.
• Lisanssız elektrik kurulu gücü açısından Türkiye’de ilk sıradaki il, 712 MW’lık kurulu gücüyle Konya’dır. Konya’nın ardından 637 MW’lık kurulu gücüyle Ankara ikinci, 547 MW’lık kurulu gücüyle Gaziantep üçüncü sırada yer almaktadır.

• 2023 yılında konut satışlarında ilk 10 ile bakıldığında, nüfus olarak en yoğun ilk üç il, ilk üç sırada yer almaktadır. Bu üç büyük ilin ardından; Antalya (64.721), Bursa (45.416) ve Mersin (34.990) gelmektedir. Konya’da 2023 yılında 31.865 konut satılmış ve iller sıralamasında 8. sırada yer almıştır.
• 2023 yılında Borsa İstanbul’da illerin portföy yatırımlarına bakıldığında, ülkenin batı kesiminde yoğunlaştığı görülmektedir. Türkiye’deki portföyün %65,4’ü İstanbul’da yer almakta olup toplamda 17,9 trilyon TL’lik portföye sahiptir. İstanbul’un ardından; ikinci sırada 2,7 trilyon liralık portföy değeri ve %10,1’lik payıyla Ankara, üçüncü sırada 886 milyar liralık portföy değeri ve %3,2’lik payıyla İzmir üçüncü sırada yer almaktadır. Konya’nın durumuna bakıldığında, 2023 yılında 190,5 milyar liralık portföy değeri ve iller arasında %0,69’luk payıyla 11. sırada yer almaktadır.
• BİST Konya endeksi, 2012 yılından itibaren yayımlanmaktadır. Bu kapsamda endeks kapsamındaki şirketlerin toplamda 160 bine yakın yatırımcısı bulunmaktadır. Endeksin toplam piyasa değeri ise 97,4 milyar TL’dir. Endeksin 2012 yılındaki başlangıç değeri 755,2 puan iken 2023 yılı sonu itibariyle değeri 7.870 puan olarak gerçekleşmiştir. Endeks kapsamında borsada Konya’dan 9 şirket bulunmaktadır.
• Konya Havalimanı, 2023 yılsonu istatistiklerine göre; Türkiye’deki sivil hava ulaşımına açık 57 havalimanı arasında, 903.361 yolcu ile 18. ve 7.151 uçak trafiği ile (iç-dış hat toplamı) 27. sırada yer almaktadır.

• 2023 yıl sonu itibariyle Türkiye Genelinde gerçekleşen toplam 4.211.507 ton yük trafiğinin, (Bagaj +Kargo+ Posta) 9.698 tonu Konya Havalimanından gerçekleşmiş olup, 2022 yılı ile kıyaslandığında iç hat yük trafiğinde %2, dış hat yük trafiğinde %10 olmak üzere toplamda yük trafiğinde %5 artış yaşanmıştır.
• Türkiye’deki trafiğe tescilli araçlardan %3’ü Konya’da yer almaktadır. Konya’da 2023 yılsonu itibariyle 858.597 adet trafiğe kayıtlı toplam taşıt bulunmaktadır.
• Tescilli araçlarda ilk üç sırada, üç büyük il yer alırken Konya 858.597 adet tescilli araç sayısıyla Türkiye sıralamasında 6. sırada yer almaktadır.