KİT'ler geçen yıl yatırımlarını yüzde 65 artırdı
Kamu iktisadi teşebbüsleri (KİT) geçen yıl sonu itibarıyla yatırımlarını bir önceki yıla göre yaklaşık yüzde 65 artırarak 39,2 milyar liraya yükseltti.
Hazine ve Maliye Bakanlığı verilerinden yapılan derlemeye göre, 2021 yılı sonu itibarıyla 19 KİT, 4 kamu bankası ve 8 diğer kuruluş olmak üzere toplam 31 kamu işletmesi bulunuyor. Bu işletmelerin geçen yıl itibarıyla toplam nominal sermayesi 357,9 milyar lira, toplam ödenmiş sermayesi ise yaklaşık 265,7 milyar lira oldu.
Geçen yıl bütçeden KİT'lere 39,3 milyar lira sermaye ödemesi ve 23,8 milyar lira görevlendirme bedeli ödemesi olmak üzere 63,1 milyar lira ödeme yapıldı. KİT'lerden bütçeye yapılan ödemeler ise 3 milyar lira temettü, 848 milyon lira hasılat payı ve 2,6 milyar lira kurumlar vergisi ile diğer yasal yükümlülük karşılıkları olmak üzere toplam 6,4 milyar lira olarak gerçekleşti.
KİT'lerin aktif büyüklüğü geçen yıl sonunda bir önceki yıla göre yüzde 55,8 artışla 483,4 milyar liraya ulaştı. Brüt satışlar ise yüzde 106,2 artış göstererek 331,4 milyar lira oldu. 2021 yılında mal-hizmet satış maliyetindeki 131,3 artış satışların karlılığını olumsuz etkilerken, KİT sistemi 2021 yılında 24,3 milyar lira net zarar yazdı.
KİT'lerin yarattıkları katma değer, kuruluş bazında karşılaştırıldığında, 2021 yılında en yüksek katma değeri Türkiye Elektrik İletim AŞ'nin (TEİAŞ) gerçekleştirdiği görüldü. Bu kuruluşu, ETİ Maden, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) ve Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü (KEGM) izledi. En düşük katma değeri yaratan kuruluş ise EÜAŞ oldu. En yüksek faiz dışı fazla Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları Taşımacılık AŞ'de, en yüksek faiz dışı açık Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ'de (BOTAŞ) kaydedildi.
Yatırım harcamalarında enerji ilk sırada
KİT'lerin yatırım harcaması 2021 sonu itibarıyla bir önceki yıla göre yüzde 64,5 artarak 39,2 milyar liraya ulaştı.
Bu tutar, 2021 yılı gayrisafi yurt içi hasılanın yaklaşık yüzde 0,54'üne denk gelirken, geçen yıl en çok yatırımı 13,3 milyar lirayla TPAO yaptı.
Bu kuruluşu 10,4 milyar lirayla Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları (TCDD), 7,1 milyar lirayla TEİAŞ, 4,6 milyar lirayla BOTAŞ ve 1,4 milyar lirayla Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) gerçekleştirdi.
Teşebbüslerin sektörel yatırım harcamalarında 25 milyar 659 milyon lirayla enerji ilk sırayı alırken bunu 12,5 milyar lirayla ulaştırma, 399 milyon lirayla tarım, 67 milyon lirayla sanayi takip etti.
Öte yandan, KİT'lerin gelecek yıl için mali hedefleri de belirlendi. KİT'lerin 2023'te toplam 163 milyar 399 milyon 361 bin liralık yatırım yapması öngörülüyor.
