İşte adım adım Türkiye'nin diplomasi zaferi

Türkiye’nin büyük bir diplomasi zaferi olarak ortaya çıkan tahıl sevkiyatına yönelik mutabakat çerçevesinde tahıl ve gıda malzemeleri, Ukrayna’nın üç limanı üzerinden emniyetli bir şekilde nakledilecek. Çalışmaların takibi İstanbul’da kurulacak Müşterek Koordinasyon Merkezi’nden yapılırken, Türkiye, Türk boğazlarına giriş-çıkış öncesi tüm ticari gemilerin kontrolünü yapacak.

Rusya ile Ukrayna tarafından karşılanan dünyadaki tahıl arzı, iki ülke arasında şubat ayında başlayan çatışmalar nedeniyle sıkıntıya girdi. Ukrayna limanlarında kalan gemiler nedeniyle tahıl ve diğer gıda ihracatındaki duraksama küresel gıda krizi riskini arttırdı. Açlık ve güvenlik sorunu anlamına gelen krizin çözümü için Ukrayna'da 25 milyon tondan fazla bekleyen tahılın sevkiyatının önemi bir kez daha ortaya çıktı. Bu sorunun çözümü için limanlarda bekleyen tahıl ve diğer gıda maddelerinin denizden emniyetli şekilde sevkine yönelik "koridor" fikri oluştu.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ile görüşmelerinin ardından Türkiye sorunun çözümü için inisiyatif aldı. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın talimatları doğrultusunda Milli Savunma Bakanlığının yanı sıra diğer bakanlık, kurum ve kuruluşlar iş birliği içinde hareket ederek çalışmalara başladı. Çalışmalar dahilinde Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu ve Ukrayna Savunma Bakanı Oleksii Reznikov ile çok sayıda görüşme gerçekleştirdi. Bunun ardından kamuoyunda "kırmızı hat" olarak nitelendirilen Türkiye ile Ukrayna ve Rusya arasında doğrudan temas hattı hayata geçirildi. "Kırmızı hat" çerçevesinde ülkeler birer general belirledi. BM de bir görevlendirme yaparak görüşmeler ikili olarak başladı.

İlk adım 21 Haziran'da Moskova'da atıldı. Moskova'da yapılan askeri heyetler toplantısı sonrası "Azov Concord" gemisinin Mariupol'dan ayrılması ile Ukrayna limanlarından ilk gemi ayrılmış oldu. Sonrasında Türkiye, Rusya, Ukrayna savunma bakanlıklarına bağlı askeri heyetlerle BM heyetleri ilk dörtlü toplantılarını 13 Temmuz'da İstanbul Kalender Kasrı'nda gerçekleştirdi. Temel prensiplerde anlaşmaya varılan görüşmenin ardından bugün de Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın himayelerinde Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres'ın katılımıyla tahıl sevkiyatına yönelik mutabakat taraflar tarafından imzalandı.

Türkiye'nin büyük bir diplomasi başarısı olarak ortaya çıkan ve Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın yoğun gayretlerinin dünya kamuoyu tarafından takdirle karşılandığı mutabakat ile ihraç edilecek tahıl ve benzeri gıda ürünlerinin Ukrayna'ya ait 3 liman üzerinden emniyetli bir şekilde denizden nakliyatının yapılması amaçlanıyor. Odesa, Çernomorsk ve Yuzni limanlarından yapılacak sevkiyatı içeren mutabakatla ilk olarak BM ve tarafların belirlediği sayıda temsilci ile İstanbul'da Müşterek Koordinasyon Merkezi tesis edilmesi planlanıyor.
Onaylanan program ve denetim dahilinde söz konusu limanlara intikal eden, giren ve çıkan gemilerin kontrolü sağlanacak. Gemilerin koridordan intikali taraflarca da uzaktan takip edilebilecek. İnsani maksatlı olması esas alınacak faaliyet çerçevesinde Türkiye, Türk boğazlarına giriş-çıkış öncesi tüm ticari gemilerin kontrolünü yapacak.