İnternetten alışveriş yapanlar dikkat! Yasak geliyor

İnternette yayımlanan reklamlara yeni düzen geliyor. Ticaret Bakanlığı’nın yönetmelik taslağına göre, bir ürüne ilişkin tüketicilerin satın alma davranışı ve diğer kişisel verileri analiz edilerek “kişiselleştirilmiş fiyat” sunulabilecek. İnternetteki tüketici yorumları, olumlu ya da olumsuz ayrımı yapılmaksızın en az bir yıl, en fazla beş yıl süre ile objektif bir ölçüte göre yayımlanacak. İnternette tüketici şikayeti yayımlayan siteler, şikayeti yayımlamadan önce satıcılara cevap hakkı verecek. Spor, tiyatro gibi etkinliklerin biletlerini, yazılım kullanarak toplu halde satın almak ve yüksek fiyatla satmak yasaklanacak.

Taslağa göre, bir mal veya hizmete ilişkin olarak tüketicinin satın alma davranışı ve diğer kişisel verileri analiz edilmesiyle sunulan fiyat, “kişiselleştirilmiş fiyat” olarak kabul edilecek. Bu şekilde bir fiyat sunulması durumunda, bunun kişiselleştirilmiş fiyat olduğu tüketiciye açıklanacak. Özel fiyat sunulan ürünle ilgili, güncel fiyatlara da aynı alanda yer verilecek. Taslakta öngörülen diğer bazı düzenlemeler şöyle:

‘Uzmana’ diploma şart

İnternet ortamında satılan bir ürüne ilişkin yönlendirici arayüz (site görünümü) tasarımları, seçenekler ya da ifadelerle tüketicilerin karar verme iradesi etkilenemeyecek.

Doktor, diyetisyen, mühendis gibi uzmanların, ancak ruhsat ve diplomalarda yer alan yetki alanlarındaki tanıtımları reklam olarak kullanılabilecek. Bir uzman, kendi spesifik alanı dışında tanıtım yapamayacak.

Düzenlemeyle ilaçlar, beşeri tıbbi ürünler (ilaçlarla birlikte kan ürünleri, biyoteknolojik ürünler, aşılar gibi ürünleri de içine alan ürün grubu), tıbbi cihazlar ve sağlık hizmetleri, reklama ilişkin özel düzenlemesi bulunan mal veya hizmetler arasından çıkartılacak. Böylece daha önce internet reklamı kapsamından çıkarılan bu ürünler, herhangi bir özel düzenleme kapsamında da reklama konu edilemeyecek. Gıdalar, takviye edici gıdalar, kozmetik ve temizlik ürünleri, tütün mamulleri ve alkollü içkiler gibi ürünler ise reklama ilişkin özel düzenlemesi içinde değerlendirilmeye devam edebilecek.

Tüketici yorumları

İnternette, satıcılar ve satışa aracılık edenler tarafından, tüketici değerlendirmesi imkanı tanınması durumunda, bu değerlendirmelerin gerçekten ilgili ürünü fiilen kullanan ya da satın alan tüketiciler tarafından yapılıp yapılmadığına bakılacak. Yorumların gerçek tüketiciler tarafından yapıldığını doğrulayacak işaret veya bilgiler kullanılacak.

Tüketici değerlendirmeleri, olumlu ya da olumsuz ayrımı yapılmaksızın en az bir, en fazla beş yıl süreyle, herhangi bir yönlendirme yapılmadan tarih, değerlendirme notu, satıcı veya sağlayıcıya göre sıralanma gibi objektif bir ölçüte göre derhal yayınlanacak. Kişilik haklarına saldırı niteliği taşıyan, özel hayatın gizliliğini ihlal eden, küfür ve hakaret içeren, suç teşkil eden, reklamı veya markayı kötüleme ya da itibarsızlaştırma içeren değerlendirmeler yayımlanmayacak. Yorumunun neden yayımlanmadığı tüketiciye bildirilecek.

Cevap hakkı

Takviye edici gıdalara yönelik mevzuata aykırı sağlık beyanı içeren tüketici değerlendirmeleri de yasak olacak. Değerlendirme yapılan ürünle ilgili tüketici mağduriyetinin giderilmesi, yargı veya tüketici hakem heyeti tarafından verilmiş bir karar bulunması halinde, tüketici şikayetiyle aynı yerde yayımlanacak. Bir ürünün satışını artırmak için yalan değerlendirme yapması için anlaşma yapılamayacak. İnternette tüketici şikayeti yayımlayan siteler, hakkında değerlendirme yapılan satıcı veya platformlara, değerlendirmenin yayınlanmasından önce açıklama yapma veya cevap verme hakkını kullanabilmeleri için en az 72 saat süre tanıyacak. Şikayet siteleri, tüketicileri yanıltıcı nitelikte yayına yer veremeyecek.

Ürün sıralamasında ölçüt belirtilecek

İnternette benzer ürünlerin sıralanarak satılması durumunda, benzer ürünler arasındaki sıralamanın hangi ölçütler (fiyat vs.) dikkate alınarak oluşturulduğu tüketiciye aktarılacak. Ürünlerin satış platformlarında sıralanmasında, reklam veya sponsorluklar dikkate alındıysa, bu durum da belirtilecek.

Bir mal veya hizmette indirim yapıldığında, indirimin uygulandığı tarihten önceki otuz gün içinde uygulanan en düşük fiyat dikkate alınacak. Bir ürünün kredi ile satışa sunulduğu reklamlarda; kredinin vadesine, faiz oranına, tüketiciye toplam maliyetinin aylık ve yıllık yüzde değerine yönelik tüketiciye bilgi verilecek.

Toplu bilet alıp pahalı satmak yok

Satın alma sürecini otomatikleştiren bir yazılımla spor, tiyatro, söyleşi gibi etkinliklerin biletlerini, belirlenen limitlerin dışında satın alarak tüketicilere yeniden veya daha yüksek fiyatla satışa sunmak, aldatıcı ticari uygulama olarak nitelendirilecek.

Kaynak: Yeni Akit