Bugün 22 Aralık 2023: Rahşan Affı'nın Üzerinden Tam 23 Yıl Geçti

Türkiye'de tarihe "Rahşan Affı" olarak geçen büyük aftan bu yana tam 23 yıl geçti. Birçok hükümlü, yeni bir af yasası için büyük bir bekleyiş içerisine girse de bunun belli bazı sonuçları olacak. Tarihte, Türkiye Cumhuriyeti'nin 75. yılında gündeme gelen ve düşünce suçları ile adi suçlar için önerilen af, o dönemde cezaevlerindeki aileleri düşünerek gündeme gelmişti.

AYLANUR BEBEK BU AFFI BAŞLATMIŞTI

1998'de basının gündemine düşen 2 yaşındaki Aylanur'un hikayesi, dönemin Başbakan Yardımcısı ve Demokratik Sol Parti Genel Başkanı Bülent Ecevit'in eşi Rahşan Ecevit'in af önerisiyle sonuçlandı. Ancak, af önerisi, 71 ildeki baro başkanları arasında 39'unun destek vermesine karşın, 16'sının karşı çıkmasıyla tartışmalı bir sürece dönüştü.

CEZAEVLERİNDE İSYANLAR ÇIKTI

Meclis'te uzun süren tartışmaların ardından, 17 Ağustos Gölcük depremi araya girmiş gibi görünse de, affın kabul edilmesiyle ilgili süreç devam etti. Ancak, dönemin Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'in 1 Eylül'de yasayı veto etmesi, cezaevlerinde isyanlara neden oldu. Adalet Bakanı Hikmet Sami Türk'ün afta ısrar etmesi ise olayları daha da alevlendirdi.

DSP, ANAP VE MHP MUTABAKATA VARDI

2000 yılında, Demokratik Sol Parti, Milliyetçi Hareket Partisi ve Anavatan Partisi'nin anlaşması sonucu kabul edilen 4616 sayılı Şartla Salıverme ve Erteleme Yasası, 21 Aralık 2000'de TBMM'de 283 kabul oyuyla yasalaştı ve 22 Aralık itibariyle birçok suçlu salıverildi. Ancak, affın sonuçları da bir o kadar tartışmalı oldu.

AFLA ÇIKAN MAHKUMLAR YENİDEN SUÇ İŞLEDİ

Cezaevlerinin nüfusu 40 bine kadar düşerken, affın ardından tekrar suç işleyerek hapse giren mahkûm sayısı 3 yılda 20 binden fazla artarak 64 bine çıktı. Hukukçular, affın sonucunda serbest kalan mahkûmların % 60'tan fazlasının tekrar suç işleyerek cezaevine girdiğini belirtiyor. 23 Nisan 1999 tarihinden önce işlenen suçları kapsayan yasa, Anayasa Mahkemesinin iptal kararları sonucu genişleyerek cezaevinden tahliye olanların sayısını 45 bine çıkardı. 2005 yılında ertelenen 4 bin 715 dava, af yasasının etkisiyle bekleyişe geçti.

TERÖRİSTBAŞI GÜLEN DE AFTAN YARARLANMIŞTI

Ancak, aftan yararlanan PKK üyeleri, Gölcük depremi sonrası müteahhitler ve Fethullah Gülen'in yargılaması gibi olaylar da affın geniş yelpazesini gözler önüne serdi. 1996'da otel yangınında ölen 18 kişi sonrası hapis cezasına çarptırılan Halit Tozbey'in affa uğraması ise kamuoyunda tepki çekti.

Bu süreçte, Rahşan Ecevit'in "Benim düşündüğüm af katillerin affı değil, garibanların affıydı." sözleri ve 2007'de tecavüz ve cinayet sonucu yaşamını yitiren diş hekimi Zekiye Gökşin'in babasının, TBMM'yi tazminat davasıyla sorumlu tutması da affın etkilerini gün yüzüne çıkardı.

Rahşan Affı'nın 23. yılında, hala birçok hükümlü, yeni bir af yasasının çıkmasını bekliyor, ancak ülke genelinde affın getirdiği tartışmalar da devam ediyor.